www.kanzlei-demacker-de

Aktualności:

Ciąża i prawo pracy (Schwangerschaft und Arbeitsrecht)

Kobieta ciężarna jest w niemieckim prawie pracy pod szczególną ochroną prawa. Ta ochrona dotyczy w szczególnosci wypowiedzenia stosunku pracy.

Urlop macierzyński (Mutterschutz)

Podczas urlopu macierzyńskiego trwajacego 6 tygodni przed oraz 8 tygodni po porodzie (przy wcześniakach oraz wieloraczkach - 12 tygodni) istnieje całkowity zakaz wykonywania pracy, chyba że matka zdecyduje inaczej (Berufsverbot). W niektórych zawodach zakaz ten może nastąpić wcześniej, gdy zatrudnienie ma miejsce w potencjalnie niebiezpiecznych warunkach pracy, np. kontakt z chemikaliami, ciężka praca fizyczna itp.

Podczas urlopu macierzyńskiego stosunek pracy zostaje przerwany. Nie znaczy to jednak, że matka pozostaje bez środkow do życia. Matki będące członkami państwowej kasy chorych (gesetzliche Krankenkasse) otrzymują w czasie urlopu macierzyńskiego EUR 13,00 dziennie (Mutteschaftsgeld).

Urlop rodzicielski (Elternzeit)

Urlop rodzicielski następuje przeważnie bezpośrednio po urlopie macierzyńskim na wniosek matki. Należy o niego zawnioskować pisemnie 7 tygodni przed planowanym początkiem urlopu rodzicielskiego.

Zakaz wypowiedzenia stosunku pracy (Kündigungsverbot)

Od momentu, kiedy kobieta jest w ciąży, nie wolno jej zwolnić. Ten generalny zakaz wypowiedzenia stosunku pracy istnieje, gdy pracodawca został poinformowany o ciąży. Celem tej regulacji jest przede wszystkim jej finansowe zabezpieczenie, ochrona przed obawą wypowiedzania z powodu ciąży oraz możliwość regeneracji kobiety po porodzie. Pracodawca jest zobowiazany do stworzenia odpowiednich warunków pracy dla kobiety w ciąży w swoim zakładzie.

Wypowiedzenie pracownicy w ciąży jest w szczególnych wypadkach możliwe, mianowicie po wcześniejszym uzyskaniu pozwolenia właściwego urzedu. Urzedem właściwym w Bawarii jest przykładowo dla Monachium Regierung von Oberbayern / Gewerbeaufsichtsamt.

Jeżeli pracodawca ma powody do wypowiedzenia stosunku pracy, które nie maja nic wspólnego z ciąża (np. powody leżace w sferze pracownicy związane z jej zachowaniem lub wykonywaniem pracy), wypowiedzenie może zostać w drodze wyjątku uznane przez właściwy urząd za dopuszczalne. Wypowiedzenie musi nastąpić w formie pisemnej i musi zawierać powód wypowiedzenia, który został uznany przez urząd za dopuszczalny (np. kradzież w zakładzie pracy). Przypadki takich pozwoleń są bardzo rzadkie w praktyce, gdyż pracodawcy trudno jest udowodnić, że powodem wypowiedzenia nie jest ciąża.

Obowiązek informacji o ciąży (Mitteilungspflichten)

Aby (przyszła) matka korzystala ze szczególnej ochrony prawnej, musi poinformować pracodawcę o ciąży (§ 5 MuSchG) i nazwać szacowany termin porodu. Ta informacja jest oczywiście możliwa od momentu, kiedy ciąża jest jej wiadoma. W tym momencie należy niezwłocznie poinformować pracodawcę o ciąży.

Pracodawca może zażądać zaświadczenia od lekarza z potwierdzeniem ciąży oraz terminu porodu. Termin ten jest podstawą do wyliczenia np. 6 tygodniowego terminu zakazu pracy przed porodem.

Jeżeli wypowiedzenie stosunku pracy nastąpi bez wiedzy o ciąży, matka ma czas 2 tygodnie na poinformowanie pracodawcy, że jest w ciąży. Niezachowanie tego termiu powoduje, że wypowiedzenie stanie się ważne. Od tej zasady jest wyjatek na korzysc matki: jezeli nie miała ona możliwości dotrzymania terminu, gdyż sama jeszcze nie wiedziała o ciąży, może niezwłocznie poinformować pracodawcę o ciąży po uzyskaniu wiadomości na ten temat. W tej sytuacji otrzyma on pełną ochronę prawną.

Przykład: Pracownica jest w 1. miesiącu ciąży i jeszcze o tym nie wie. Pracodawca wypowiada stosunek pracy i dopiero 4 tygodnie później jest lekarskie potwierdzenie ciąży. Jeżeli poinformuje ona niezwłocznie o tym pracodawcę, to "opóźnienie" jest nieszkodliwe. Ważne jest przy tym, że ciąża istniała już w momencie wypowiedzenia.

W odwrotnej sytuacji, gdy wypowiedzenie stsunku pracy następuje przez kobietę w ciąży, sprawy mają się inaczej. Jeżeli kobieta z własnych pobudek wypowiada stosunek pracy, nie musi przestrzegać przepisów przewidzianych dla pracodawcy. Jej zwolnienie jest dopuszczalne.

Ciąża i rozmowa o pracę (Schwangerschaft und Bewerbungsgespräch)

Wielu pracodawców nie jest zainteresowanych zatrudnieniem kobiet w ciąży. Niezależnie od kwalifikacji kobieta ciężarna przerywa prace na przynajmniej 14 tygodni (6 tygodni przed i 8 tygodni po porodzie). W tym czasie musi pracodawca dalej płacić jej wynagrodzenie. Poza tym po tym czasie jest dla pracodawcy niekorzystne, gdy kobieta nie wróci od razu do pracy, tylko skorzysta w urlopu rodzicielskiego (Elternzeit). Wprawdzie pracodawca nie ma prawa odrzucić kandydatury kobiety w ciąży, w praktyce jest jednak trudne do udowodnienia, że ciąża stała na przeszkodzie ciężarnej kandydatki.

Z tego też powodu wiele kobiet zataja fakt bycia w ciąży lub nawet na rozmowie kwalifikacyjnej twierdzi po zapytaniu o ciążę, niezgodnie z prawdą, że nie jest w ciąży. Takie praktyki zostały uznane przez niemiecki Federalny Sąd Pracy (Bundesarbeitsgericht) za zgodne z prawem, gdyż kłamstwo na temat ciąży podczas rozmowy kwalifikacyjnej chroni przez dyskryminacją z powodu ciąży. 

Czasowo ograniczony stosunek pracy (Befristetes Arbeitsverhältnis)

Ustawa o ochronie macierzyństwa (Mutterschutzgesetz, MuSchG), w szczegolnosci § 9 MuSchG, ma zastosowanie tylko przy wypowiedzeniach stosunku pracy przez pracodawcę. Jezeli w trakcie ciąży stosunek pracy kończy sie na skutek upływu terminu z umowy o pracę, ciąża nie gra roli i stosunek pracy kończy sie normalnie według umowy, jakby pracownica nie była w ciąży.

Operacja plastyczna a roszczenie chorobowe

W przypadku choroby pracownika pracodawca jest zobowiązany do wypłaty wynagrodzenia w okresie do 6 tygodni trwania choroby (§ 3 Abs. 1 EngeltfortzahlungsG). Roszczenie to powstaje tylko w przypadku, gdy niezdolność do pracy z powodu choroby nie jest zawiniona przez pracownika.

Pojęcie choroby

Choroba jest zaburzeniem stanu fizycznego lub psychicznego, które wymaga leczenia lekarskiego i powoduje przy tym niezdolność do prawidłowego wykonywania pracy. Rodzaj oraz przyczna choroby nie mają większego znaczenia, dlatego też roszczenie o wynagrodzenie podczas choroby („chorobowe”) powstaje również wtedy, gdy wypadek wydarzył się np. w sferze prywatnej (np. sport, wypadek drogowy) oraz gdy jest on spowodowany jako skutek działania osoby trzeciej (np. uszkodzenie ciała po pobiciu lub błędnie przeprowadzonym zabiegu lekarskim).

Niezdolność do pracy (Arbeitsunfähigkeit)

Choroba musi być na tyle poważna, że prowadzi do niezdolności do pracy. Należy pamiętać, iż nie każda choroba powoduje automatycznie niezdolność do pracy. Np. zwichnięcie małego palca u lewej ręki nie musi powodować niezdolności do pracy nauczyciela, pracownika biurowego czy kasierki w sklepie lecz jak najbardziej u zawodowego skrzypka lub pianisty. Niezdolnym do wykonywania pracy określa się pracownika, który na skutek choroby nie jest w stanie prawidłowo wykonywać swoich obowiązków wynikających z umowy o pracę. Ma to miejsce sczególnie w przypadku, gdy istnieje zagrożenie pogorszenia się stanu zdrowia lub nawrót choroby. Niezdolność do pracy występuje również w przypadku operacji zalecanej przez lekarza lub w okresie leczenia pooperacyjnego. Według tej zasady niezdolność do pracy nie występuje generalnie w przypadku operacji plastycznych, wykonywanych na życzenie pacjenta/pracownika.

Niezawiniona niezdolność do pracy

Możliwość roszczenia kontynuacji wypłaty wynagrodzenia podczas choroby przysługuje tylko temu pracownikowi, który do niezdolności do pracy nie przyczynił się umyślnie. Zawiniona niezdolność do pracy wyklucza takie roszczenie. W takim przypadku niesłuszne i niesprawiedliwe byłoby, gdyby skutki takiego postępowania musiał ponosić pracodawca. W przypadku zaistnienia sporu musi on (pracodawca) jednak wykazać i udowodnić winę pracownikowi. Zawiniona niezdolność do pracy istnieje tylko wtedy, gdy jest ona spowodowana przez pracownika w pełni umyślnie. Zaniedbanie lub nieuwaga pracownika nie może być przyczyną utraty tego typu roszczenia.

Odmowa płatności chorobowego

Odmowa pracodawcy kontynuacji wypłaty wynagrodzenia w przypadku choroby pracownika możliwa jest tylko i wyłacznie w przypadku, gdy pomimo przedłożenia odpowiedniego atestu (Arbeitsunfähigkeitsbeschinigung) lekarskiego przez pracownika, istnieją uzasadnione wątpliwości co do niezdolności do pracy pracownika. Pracodawca musi udowodnić swoje wątpliwości przez sądem (np. wykonywanie dodatkowej pracy podczas trwania rzekomej choroby).

Roszczenie chorobowe w przypadku operacji plastycznej

Uszczerbek na zdrowiu będący skutkiem przeprowadzonej operacji plastycznej jest generalnie spowodowany („zawiniony”) przez pracownika, w związku z czym nie ma on prawa do roszczenia kontynuacji wynagrodzenia podczas trwania jego niezdolności do wykonywania pracy. Dzieje się tak także w przypadku przeprowadzonej laserowo korekty wzroku (ArbG Frankfurt, wyrok z 23.5.2000, 4 Ca 8647/99).

Sytuacja wygląda inaczej w przypadku zabiegów medycznie wskazanych mających na celu  usunięcie lub złagodzenie objektywnie poważengo fizycznego lub psychicznego cierpienia.

Należy także odróżnić zabiegi plastyczno-chirurgiczne, mające na celu przywrócenie prawidłowego stanu cielesnego (np. operacja twarzy po wypadku, popażeniu) od operacji czysto plastycznych, mających na celu polepszenie lub upiększenie stanu cielesnego (np. korekta nosa, powiększenie biustu itp.) przy czym granica między tymi przypadkami jest często płynna.

Wina pracownika jest jednoznacznie odrzucona przez orzecznictwo w przypadku leczenia operacyjnego rozszczepu wargi i podniebiena, tzw. zajęczej wargi (LAG Frankfurt, wyrok z 8.12.1975, 1 Sa 771/75), przy korekcji wady wzroku spowodowanej wrodzonym zezem (BAG, wyrok z 5.4.1976, 5 AZR 397/75) lub w celu usunięcia wady uniemożliwiającej swobodne oddychanie przez nos (LAG Hamm, wyrok z 9.3.1988).

Wyrównanie kont emerytalnych (Versorgungsausgleich) w międzynarodowych rozwodach

Niemiecki sąd prowadzący sprawę rozwodową jest również sądem właściwym w sprawie wyrównania kont emerytalnych małżonków (Versorgungsausgleich).

Jeżeli sprawa rozwodowa prowadzona jest w sądzie poza granicami Niemiec, wyrównanie kont emerytalnych w Niemczech jest możliwe dopiero po prawomocnym zakończeniu sprawy rozwodowej za granicą.

Gdy sprawa rozwodowa odbywa się w Niemczech, uwzględniane są nie tylko składki emerytalne niemieckich instytucji lub zakładów ubezpieczeniowych (np. Deutsche Rentenversicherung), lecz składki instytucji zagranicznych (np. ZUS).

Na wyrównanie kont emerytalnych nie ma wpływu aktualne miejsce zamieszkania małżonków.

O tym, czy w sprawie rozwodowej, w której przynajmniej jedno z mażonków nie ma  niemieckiego obywatelstwa, może dojść do wyrównania kont emerytalnych, decyduje właściwe prawo rozwodowe. Należy zatem ustalić, jakie prawo rozwodowe będzie stosowane oraz czy w temu prawu znana i stosowana jest instytuacja prawna wyrównania kont emerytalnych (Versorgungsausgleich).

Można rozróżnić następujące przypadki:

1) Niemieckie prawo rozwodowe przy niemieckim obywatelstwie:

Wyrównanie kont emerytalnych ma miejsce, jeżeli rozwód odbywa się na podstawie prawa niemieckiego (np. gdy przynajmniej jedno z małżonków posiada niemieckie obywatelstwo).

2) Obydwoje małżonkowie są obcokrajowcami:

Międzynarodowe porozumienia ustalają, iż w przypadku rozwodu małżonków o różnych obywatelstwach stosowane jest prawo rozwodowe kraju, w którym małżeństwo miało stałe miejsce zamieszkania przed rozwodem. Najczęściej ma tu zastosowanie prawo niemieckie.

Ważne: jeśli rozwód nastąpi według prawa niemieckiego, wyrównanie kont emerytalnych może zostać przeprowadzone tylko wtedy, gdy jest ono znane w jednym z krajów, z którego pochodzą małżonkowie, lub gdy w jednym z tych krajów stosuje się podobne uregulowania.

3) Wyrównanie kont emerytalnych według prawa niemieckiego, również gdy w zagranicznym prawie zagranicznym instytuacja ta nie jest znana

Gdy w zagranicznym prawie  rozwodowym wyrównanie kont emerytalnych nie jest znane (np. Polska), może odbyć się ono na wniosek jednego z małżonków, jeśli drugi z małżonków nabył do niego prawo w czasie trwania małżeństwa, lub gdy w czasie trwania małżeństwa obowiązywało prawo rozwodowe uznające wyrównanie kont emerytalnych. Nie musi być to okres trwania całego małżeństwa, lecz czasu, w którym to prawo rozwodowe obowiązywało.

Ważne: Od 26.06.2012 r. obowiązuje nowe rozporządzenie europejskie (tzw. Rom III 1259/2010), rozstrzygające o właściwym prawie rozwodowym (polskie, niemieckie itp.).

Przykład: małżonkowie z polskim obywatelstwem mieszkają w Niemczech i zamierzają sie również tu rozejść.

Dotychczasowe prawo: Rozwód według prawa polskiego.

Nowe prawo: Rozwód według prawa niemieckiego.

Wyrównanie kont emerytalnych według prawa niemieckiego jest raczej wyjątkiem w porównaniu z międzynarodowymi systemami prawnymi. W związku z tym przy rozwodzie małżeństwa, w którym jedno lub oboje z małżonków posiadają inne niż niemieckie obywatelstwo należy sprawdzić, czy zagraniczny system emerytalny jest porównywalny z niemieckim.

Niemieckie sądy traktują systemy zabezpieczeń społecznych następujących krajów, jako podobne do systemów obowiązujących w Niemczech: Kanada, USA (częściowo, ze względu na różnice praw w państwach federalnych), Szwajcaria, Wielka Brytania, Irlandia, Holandia, Irlandia Północna.

Natomiast w następujących krajach systemy zabezpieczeń społecznych nie odpowiadają systemom w prawie niemieckim: Australia, Bośnia i Hercegowina, Dania, Francja, Grecja, Austria, Polska, Państwa skandynawskie, Słowenia, Turcja.

Stosunek pracy bez pisemnej umowy o pracę

Czy umowa ustna jest skuteczna?

Od pracowników można czasami usłyszeć: „Nie podpisaliśmy żadnej umowy. Było tylko ustne porozumienie! Pracuję bez umowy!”. W analogii do wymogu pisemnego rozwiazania umowy, wielu pracowników jest przekonanych, że  ustne zawarcie umowy o pracę jest  generalnie nieskuteczne.

Forma umowy o pracę

Ustna umowa o pracę (mündlicher Arbeitsvertrag) jest tak samo ważna jak pisemna. Jeśli umowa nie została sporządzona na piśmie, nie oznacza to, że nie została ona w ogóle zawarta. Po prostu nie została ona zawarta w formie pisemnej tylko ustnej.

Problemy z udowodnieniem warunków zawartej umowy

Bez pisemnej umowy pracodawca lub pracownik może nie wiedzieć, jakie prawa i przepisy mu przysługują. Zasadniczo w pierwszej kolejności stosuje się zawarte w umowie warunki, bez względu na to, czy zostały one uzgodnione ustnie czy pisemnie. Jeśli nie zostały określone żadne warunki, zasada jest prosta: obowiązują wtedy przepisy z ustawy. Pracownikowi przysługują np. przynajmniej 24 dni robocze urlopu, nie może on pracować więcej niż 8 (w określonych przypadkach 10 godzin) dziennie, otrzymuje wynagrodzenie jakie zostało w ustawie przewidziane dla danego zawodu, ma prawo do przerw pracowniczych, wynagrodzenia w przypadku choroby, itd.

W niektórych przypadkach sprawa ustnie zawartej umowy o pracę nie jest jednak aż tak prosta. Pracownik spotyka się często z problemem dowodowym, gdyż na nim spoczywa ciężar dowodowy (Beweislast). Kiedy pracownik chce zaskarżyć pracodawcę z powodu niezapłaconego wynagrodzenia, zazwyczaj nie ma z tm większych problemów, ponieważ prawie w każdym przypadku znajdują się świadkowie, np. inni pracownicy, którzy mogą potwierdzić, że pracownik był w danym okresie zatrudniony i widzieli go przy pracy. Dużo trudniej jest udowonić jaka kwota wynagrodzenia, nadgodzin, dodatków, premii, gratyfikacji itp. została ustalona.

Jeśli rozliczenie wynagrodzenia zostało już sporządzone (Lohn-, Gehaltsabrechnung), można w ten sposób udowodnić jakie kwoty zostały ustalone.

Ustawa dowodowa (Nachweisgesetz)

Na podstawie dyrektywy unijnej 91/533VEWG z dnia 20.7.1995 weszła w moc tzw. ustawa dowodowa (Nachweisgesetz), na podstawie której pracodawca zobowiązany jest nie później niż po upływie jednego miesiąca od rozpoczęcia stosunku pracy do pisemnego sporządzenia istotnych warunków zatrudnienia, podpisać umowę i przekazać ją pracownikowi. W pisemnej umowie muszą być zawatre conajmniej poniższe informacje:

· nazwiska oraz adresy obu stron;

· data rozpoczęcia zatrudnienia;

· przy zatrudnieniu na czas określony: przewidywany czas trwania stosunku pracy;

· miejsce wykonywania pracy lub, jeśli miejsce pracy nie jest stałe, informację, iż pracownik wykonuje pracę w różnych miejscach;

· krótki opis wykonywanych przez pracownika czynności i obowiązków;

· skład i wysokość wynagrodzenia w tym dodatki i premie oraz termin ich płatności;

· czas pracy;

· czas trwania rocznego urlopu wypoczynkowego;

· terminy wypowiedzenia stosunku pracy,

· zawarte w ogólnej formie uwagi stosowane w umowie zbiorowej (Tarifvertrag), porozumieniu zakładowym (Betriebsvereinbarung) oraz w umowie dotyczącej świadczonych usług (Dienstvereinbarung).”

Pracodawca nie przestrzega ustawy dowodowej (Nachweisgesetz). Co zrobić?

Z reguły pracownik ma zaskarżalne prawo do wydania mu spisanej umowy o pracę. Jednak ze względu na bezkonfliktowy stosunek między pracownikiem a pracodawcą dochodzenie sądowe nie zawsze jest wskazane, dlatego najpierw warto poprosić pracodawcę o wystawienie pisemnego dokumentu. Pracownik może także przedstawić pracodwcy swoją propozycję umowy, należy się jednak licyzć z tym, że pracodawca będzie chciał ją zmienić lub skorygować. Dopiero, gdy wszystkie te próby porozumienia zawiodą, sprawa powinna trafić do adwokata lub sądu pracy.

Gdy pracodawca nie przestrzega zobowiązań wynikających z ustawy dowodowej i nie wręczył pracownikowi pisemnej umowy o pracę, pracownik ma prawo do (Zurückbehaltungsrecht) wstrzymania stosunku pracy. Niestety, przepisy zawarte w ustawie dowodowej nie zawierają informacji o tym, co należy zrobić, w przypadku gdy pracodawca nie spełni obowiązków wynikających z tej ustawy. Rozsądnym rozwiązaniem byłoby, gdyby ustawodawca odwrócił ciężar dowodowy tak, aby w przypadku zaniedbania obowiązków przez pracodawcę to on musiałby udowodnić, iż dane porozumienie (np. wypłata w wysokości EUR 12,00 za godzinę) nie zostało w umowie ustalone. Sądy pracy gwarantują pracownikowi pewne ulgi, jeśli chodzi o udowodnienie porozumień wynikających z ustnej umowy o pracę.

Ohne meinen Anwalt sag’ ich nichts! Bez mojego adwokata nic nie powiem!

Wezwanie, zatrzymanie lub areszt tymczasowy, przesłuchanie w charakterze świadka lub podejrzanego, rewizja itp., to uregulowane prawnie postępowania karne, z którymi może się spotakać każdy z nas, bez względu na to czy rzeczywiście popełniliśmy zarzucany nam czyn. Punktem zaczepienia jest samo podejrzenie (Tatverdacht) popełnienia przez nas przestępstwa. Osobom, które spotkały się z którymś z tych środków, kodeks postępowania karnego gwarantuje ustawowe prawa, które powinien znać każdy, i o których chcielibyśmy Państwa poinformować.

1. Wezwanie (Vorladung)

Z reguły niemal każde wezwanie kończy się przesłuchaniem. Przesłuchanym można być w charakterze świadka lub osoby podejrzanej, przy czym granice pomiędzy jednym a drugim są dosyć płynne. Kto został wezwany jako świadek, może szybko stać się podejrzanym w prowadzonym postępowaniu.

W innych przypadkach można spotkać się z wezwaniem przez organy ścigania w celu oddania do analizy odcisków palców, próbki DNA, lub też na wezwanie do rozprawy głównej, jako oskarżony lub świadek.

Na przesłuchanie można zostać wezwanym przez policję, urząd celny (np. w sprawach o podejrzenie pracy lub zatrudniania pracowników „na czarno“), a także przez prokuratora lub sędziego.

Przy każdym wezwaniu do przesłuchania, w charakterze świadka lub oskarżonego, przysługują następujące prawa:

a) Wezwanie z policji, urzędu celnego

Nie ma obowiązku stawiania się na każde wezwanie policji lub urzędu celnego. W takim przypadku można po prostu zostać w domu. Nie trzeba się także usprawiedliwiać z nieobecności. To czy odmówimy lub czy stawimy się na przesłuchaniu jest wyłącznie sprawą naszej uprzejmości. Policja ma wtedy możliwość złożenia wniosku o nasze stawiennictwo do prokuratora lub sędziego, albo całkowicie zrezygnować z przesłuchania. Nic więcej.

b) Wezwanie z prokuratury lub sądu

Natomiast na wezwanie prokuratora lub sędziego należy się stawić na wyznaczony termin, z wyjątkiem gdy jest to absolutnie niemożliwe np. w przypadku choroby. O tego typu przeszkodzie należy poinformować prokuraturę lub sąd w celu wyznaczenia alternatywnego terminu. W przypadku nie stawienia się na przesłuchaniu bez odpowiedniego usprawiedliwienia, zostaniemy na nie doprowadzeni przymusowo (zwangsweise Vorführung) przez policję.

Poszczególne prawa przysługujące podczas przesłuchania zależą od tego, czy zostaliśmy wezwani jako świadek, czy jako oskażony.

2. Tymczasowe zatrzymanie, areszt (vorläufige Festnahme)

Tymczasowe zatrzymanie, jest opartym na podejrzeniu o przestępstwo pozbawieniem wolności, do czasu orzeczenia sędziego. O tymczasowym zatrzymaniu może zdecydować policja lub inny organ ścigania.

Czas aresztu tymczasowego aresztu jest ograniczony. Osoba zatrzymana musi zostać niezwłocznie doprowadzona przed oblicze sędziego, który decyduje o jej ewentualnym zwolnieniu lub wyda nakaz aresztu (Haftbefehl, Untersuchungshaft). Tymczasowe zatrzymanie może trwać najwyżej do upływu kolejnego dnia po aresztowaniu.

Zatrzymany ma prawo do kontaktu z adwokatem, jeśli tylko jest to możliwe. Adwokat powołany przez aresztowanego lub przez osoby trzecie ma prawo o każdej porze do dostępu do podejrzanego i do możliwości rozmowy z nim, jeśli ten sobie tego życzy.

Po aresztowaniu dochodzi zazwyczaj do przesłuchania w charakterze podejrzanego (Beschuldigtenvernehmung). Organy ścigania (policja, urząd celny itp.) prowadzące śledztwo przesłuchują zatrzymanego lub próbują w inny sposób uzyskać od niego potrzebne w danej sprawie informacje. Podejrzany ma w takim przypadku prawo do zachowania milczenia (Schweigerecht). Należy z niego skorzystać i w żadnym przypadku nie rozmawiać z organami ścigania, nawet gdy chodzi o „luźną” lub poufną rozmowę, dopóki nie będzie miał możliwości skorzystania z pomocy adwokata. Podejrzany ma jedynie obowiązek podania swych danych osobowych.

Po aresztowaniu podejrzany odczuwa często chęć udzielenia potrzebnych informacji, by jak najszybciej wyjaśnić sprawę i zostać zwolnonym. Należy jednak pamiętać, że nie wiadomo wtedy na jakim etapie jest prowadzone śledztwo i jakie przypuszczenia i informacje ma już policja. Poprzez przedwczesne udzielenie niedokładnych informacji można doprowadzić do pogorszenia swojej sytuacji. Może to być również szkodliwe dla dalszego śledztwa.

Obrońca ma zazwyczaj prawo do wglądu w akta sprawy, przez co może lepiej doradzić podejrzanemu w dalszej strategii obrony.

3. Rewizja, przeszukanie (Durchsuchung)

Przeszukanie wymaga wcześniejszej decyzji sądu (nakazu  rewizji - Durchsuchungsbefehl). W przypadku, gdy taki nakaz nie może zostać wcześniej wydany przez sąd, przez co istnieje niebezpieczeństwo utracenia dowodów przestępstwa, wystarczy zarządzenie policji lub prokuratora.

Na nakazie rewizji muszą być dokładnie określone pomieszczania, w których ma zostać dokonana rewizja (lokal mieszkalny, piwnica, pomieszczenia biurowe, samochód itp.) oraz poszukiwane rzeczy. W pewnych przypadkach, aby uniknąć przewrócenia całego pomieszczenia do góry nogami, zaleca się wydanie przeszukującym tych przedmiotów. Należy to jednak zrobić po wcześniejszej konsultacji z prawnikiem. Adwokat (obrońca) może ustalić z policjantami zasięg przeszukania.

Właściciel pomieszczenia lub poszukiwanych przedmiotów ma prawo być obecnym przy rewizji. W razie jego nieobecności mogą go zastępować krewni, sąsiedzi lub też inni neutralni świadkowie.

Właściciel przeszukiwanego pomieszczenia ma zawsze prawo do natychmiastowego wezwania adwokata. „Areszt domowy” lub „blokada telefonu” są dozwolone tylko wtedy, gdy istnieje obawa utraty, zniszczenia lub ukrycia materiałów dowodowych.

Po przeprowadzonej rewizji właścicielowi zostaje wręczony protokół przeszukania (Durchsuchungsprotokol), w którym opisany jest powód rewizji oraz zarekwirowane przedmioty. W każdym przypadku po przeszukaniu zalecana jest konsultacja z adwokatem. Rewizja jest mianowicia wyraźnym dowodem na to, że zostało wszczęte postępowanie karne.

Prawo pracy „Przypadek Emmely“

W ostatnich miesiącach wiele dyskusji w zakresie prawa pracy wzbudzało pytanie, czy male, bagatelne przestępstwa pracownika są podstawą do bezterminowego wypowiedzenia stosunku o pracę przez pracodawcę. Dużo uwagi przyciągaą często pojawiąjacy sie w mediach wątek  „Emmely“.

Czego on tak na prawdę dotyczył? Otoż pewna kobieta zatrudiona jako kasjerka w jednym z berlinskich supermarketów zrealizowała nienależący do niej bon kaucyjny po opakowaniach szklanych w wysokosci 1,30 EUR. Ta pani- którą media nazwały „Emmely“ była od kwietnia 1977 r.  zatrudniona w tym supermarkecie na stanowisku sprzedawcy z obowiązkami kasjerki. W dniu 12 stycznia 2008 r. zostały w filii supermarketu w którym owa Pani pracowała znalezione dwa kupony o wartosci 48 i 82 centow. Kierownik sklepu przekazał jej owe bony w celu przechowania w kasie na wypadek, gdyby miał zglosić sie po nie klient. Przez 10 dni owe kupony leżaly tam na widoku. Po uplywie 10 dni przy zakupie towarow na użytek prywatny „Emmely“ zrealizowala kupony u pracującej w ten dzień przy kasie koleżanki. Wbrew poleceniom przełożonego przywłaszczyla sobie rzecz do niej nie należącą.

W trakcie pracesu „Emmely“ kwestionowala przywłaszeczenie sobie cudzych bonów, wskazując jednocześnie, że to prawdopodobnie poprzez udział w akcji związku zawodowego końcem roku 2007 stała sie “niewygodna” dla pracodawcy i przypuszcza, że to właśnie z tego powodu pracodawca „chciał się jej pozbyć“. Przed otrzymaniem wypowiedzenia, w trakcie przeprowadzonego przez pracodawcę wysłuchania stron, kobieta wyjasniała, że kupony mogły jej zostać przypadkowo wsadzone do portfela albo przez jej córkę albo koleżankę z pracy.

Na tej podstawie „Emmely“ została przez swojego pracodawcę bezterminowo zwolniona z pracy. Przeciwko temu wypowiedzeniu złożyła ona w sądzie pracy powodztwo o stwiedzenie jego niezgodności z prawem.  Okregowy Sąd Pracy w Berlinie uznał wyżej wymienione bezterminowe wypowiedzenie stosunku o prace za zgodne z prawem. Ten wyrok wywołał jednak burzliwe reakcje w mediach. Wiceprezydent Bundestagu, Wolfgang Thierse (SPD), okreslił ten wyrok jako „barbarzynski“ i „ niesocjalny”- co pózniej nieco zweryfikował. Dieter Wiefelspütz, były rzecznik polityczny SPD, uznał ten wyrok za „błędny i nieproporcjonalny“, kiedy to polityk Dolnej Saksoni z partii CDU- Dirk Toepffer skomentował to sądowe orzecznictwo jako „prześmieszne“.

Prezes Krajowego Sadu Pracy stanął w obronie dotychczasowego orzecznictwa sądu w Süddeutsche Zeitung w dniu 29.12.2009 r. słowami: „Kradzież i przywłaszczenie także małowartościowych przedmiotów jest powodem zwolnienia z pracy. Nie ma też z tego powodu przestepstw o bagatelnym znaczeniu“.

Federalny Sąd Pracy (Bundesarbeitsgericht, sygn. akt: 2 AZR 541/09) uznał jednak- inaczej niż wcześniejsze instancje- w swoim wyroku z dnia 10.06.2010 zwolnienie „Emmely“ jako nieskuteczne.

„Jak pies z kotem“, czyli zwierzęta domowe przed sądem

Pies, kot, mysz, krokodyl… – które zwierzęta lokatorzy mogą trzymać w domu?

Wynajmujący, sąsiedzi i sądy mają w Niemczech decydujące słowo, które zwierzęta mogą być trzymane lokalach mieszkalnych. Ustawa nie zawiera żadnych zapisów o „zwierzęcych lokatorach“. Sytuacja prawna jest zatem tak złożona jak wielość wyroków sądowych.

Zasadniczo obowiązuje: małe zwierzęta mogą lokatorzy zawsze trzymać, tak orzekł Trybunał Federalny (BGH VIII ZR10/92). Zalicza się tu między innymi ryby ozdobne, chomiki, papużki, świnki morskie i króliki miniaturki. Sądy rejonowe rozszerzają tę faunę pokojową na szynszyle, sroki, leguany i niegroźne węże trzymane w klatce lub terrarium. Ponieważ zwierzęta te nie powodują żadnych zakłóceń na zewnątrz, możliwe jest trzymanie ich w domu także wbrew woli wynajemcy. Nie oznacza to jednak, że mieszkanie można zmienić w farmę hodowlaną. Liczba zwierząt może zostać ograniczona.

Jeżeli chodzi o psy i inne większe zwierzęta, to zależy to od konkretnego przypadku, umowy najmu i innych okoliczności. Jeżeli zwierzę wywołuje zakłócenia porządku w budynku takie jak hałas, nieprzyjemny zapach lub, gdy są to zwierzęta niebezpieczne lub psy obronne i sąsiedzi czują się w ich pobliżu niepewnie, wynajmujący może żądać pozbycia się takich zwierząt.

Sytuacja jest jednoznaczna, gdy umowa najmu kształtuje prawo do trzymania zwierząt w mieszkaniu. Lokator może wtedy trzymać popularne zwierzęta takie jak psy, koty czy ptaki. Według Niemieckiego Związku Wynajemców trzymanie w domu egzotycznych i niebezpiecznych zwierząt jest niezgodne z umową najmu i może doprowadzć do wypowiedzenia tej umowy. Zalicza się tu zwierzęta, na widok których ludzie reagują strachem oraz których trzymanie jest sprzeczne z Konwencją o międzynarodowym handlu dzikimi zwierzętami i roślinami gatunków zagrożonych wyginięciem. Najemca nie może zatem trzymać w mieszkaniu aligatora lub jadowitych węży.

Obok małych zwierząt lokator może także trzymać w mieszkaniu psa przewodnika osoby niewidomej. Gorzką pigułką jest dla lokatora, że musi oddać zwierzę, które wziął do mieszkania bez zgody wynajmującego. Wynajmujący nie może jednak wypowiedzieć umowy najmu z powodu posiadania łagodnego psa czy kota. Jeżeli najemca nie chce rozstać się ze zwierzęciem, wynajmujący może wytoczyć mu powództwo o zaniechanie. Wynajmujący może wypowiedzieć umowę tylko wtedy, gdy zwierzę jest w poważnym stopniu uciążliwe dla mieszkańców lub gdy jest niebezpieczne, a najemca nie podejmuje żanych kroków aby temu zapobiec.

Dla najemcy, którego obowiązuje całkowity zakaz trzymania zwierząt istnieje jednak pewien haczyk na który może się powołać. Gdy wynajmujący  zabrania w umowie trzymania w mieszkaniu wszelkich zwierząt to takie postanowienie będzie nieważne gdyż oznaczałoba ono także zakaz trzymania chomika, złotych rybek czy kanarków.

Jeżeli najemca żada od wynajmującego zgody na trzymanie zwierząt i zapisanie tego w umowie najmu, to wynajmujący ma prawo wolnego wyboru czy zgadza się na trzymanie psów , kotów  czy nie.

Sądy nakazują sprawdzanie każdego pojedynczego przypadku osobno. Jeżeli w umowie najmu nie ma nic o trzymaniu zwierząt, to najemca musi zapytac wynajmującego o zgodę. Niektóre sądy nie widzą jednak takiego wymogu i przyznają najemcy prawo do trzymania psa czy kota także bez zgody wynajmującego.

PRAWO RODZINNE: warunki adopcji według prawa niemieckiego

Chęć adopcji dziecka wyrażają najczęściej:

· pary, których marzenie o posiadaniu własnego dziecka zostało niespełnione;

· partner, który chce adoptować dziecko drugiego partnera, pochodzące z poprzedniego związku.

Marzenie posiadania dziecka nie jest jednak w centrum konkretnej procedury adopcyjnej. W centrum stoi bowiem dziecko a nie przyszli rodzice. Adopcja musi służyć dobru dziecka (Kindeswohl) i oczekuje się zarazem, że między dzieckiem a rodziną je przyjmującą powstanie "stusunek rodzice - dziecko" (Eltern-Kind-Verhältnis).

W celu pełnej adopcji małoletniego dziecka muszą być spełnione następujące warunki:

·         Tylko małżenstwo może wspólnie zaadoptować dziecko. Bezdzietność małżeństwa nie jest już od roku 1977 warunkiem koniecznym. Wspólne przysposobienie dziecka przez partnerów żyjących w pozamałżenskim związku partnerskim, także przez partnerów jednej płci jest przez ustawę wyraźnie wykluczone. Wyjątek: Małżonek może przysposobić dziecko swojego małżonka z poprzedniego związku. Dziecko stnie się w ten sposób dzieckiem wspólnym.

·         Jeden z małżonków musi mieć przynajmniej 25, drugi przynajmniej 21 lat.

·         Niezamężni (kawalerowie i panny) nie mogą przyjąć dziecka wspólnie a jedynie samodzielnie każde z nich może starać się o adopcję. Jednakże w takich przypadkach pytanie o stosunek rodzinny rodzice - dziecko a także dobro dziecka są szczególnie krytycznie weryfikowane, gdyż celem ustawy jest aby dziecko dorastało w pełnej rodzinie.

·         Oboje Biologiczni rodzice dziecka – bez znaczenia czy są małżenstwem czy tez nie – muszą zgodzić się na adopcję. Zgoda na adopcję może być wyrażona najwcześniej po ukończeniu przez dziecko ósmego tygodnia życia. (Wyjątek: Ojciec nie pozostający w związku małżeńskim z matką dziecka może wyrazić zgodę na adopcję jeszcze przed jego urodzeniem). Zgoda na adopcję po wpłynięciu do sądu rodzinnego jest nieodwołalna.

·         Zgoda na adopcję nie może zostać oddana pod warunkiem, że dziecko trafi do jakiejś określonej rodziny adopcyjnej. Wraz ze złożeniem zgody na adopcję wygasa władza rodzicielska. Urząd do spraw nieletnich (Jugendamt) staje się kuratorem dziecka. Po wyrażeniu zgody na adopcję, rodzicom biologicznym nie przysługuje też prawo do widzenia się i kontaktów z dzieckiem.

·         Tylko w naprawdę wyjątkowych przypadkach (rażące naruszenie obowiązków rodzicielskich, absolutna obojętność) adopcja może nastąpić także bez zgody biologicznych rodziców.

·         Jeżeli jedno z rodziców dziecka zmarło, wyrażenie zgody na adopcję nie przechodzi na spadkobierców, dziadków czy rodzeństwo. Wraz ze śmiercią rodziców  obowiązek wyrażenia zgody na adopcję wygasa całkowicie.

·         Adopcja wymaga ponadto zgody dziecka. Dla dzieci poniżej 14 tego roku życia oświadczenie o zgodzie na adopcję składa przedstawiciel ustawowy/opiekun. Dziecko po ukończeniuu 14-tego roku życia samo składa takie oświadczenie.

·         Wszystkie oświadczenia i wnioski składane w postępowaniu adopcyjnym wymagają dla swojej skuteczności, bez wyjątku potwiedzenia notarialnego. Wszelkie oświadczenia złożone bez notarialnego potwierdzenia są nieważne i nie mają mocy prawnej.

·         Sąd rodzinny weryfikuje wszystkie oświadczenia pod względem ich skuteczności i mocy prawnej. W szczególności sąd sprawdza jednak, czy wnioskowana adopcja służyć będzie dobru dziecka i czy powstanie prawdziwy stosunek rodzinny rodzice – dziecko. Tutaj  zasięga sąd z reguły opinii urzędu do spraw nieletnich (Jugendamt) oraz państwowej jednostki pośredniczącej w adopcji (Adoptionsvermittlungstelle) oraz przesłuchuje osoby zainteresowane adopcją.
Przed wyrażeniem przez sąd zgody na adopcję dziecko powinno przez pewien okres próbny pomieszkać u swojej „nowej“ rodziny.
Jeżeli po upływie okresu próbnego spełnione są wszystkie wymagania adopcyjne, sąd rodzinny wydaje orzeczenie w formie postanowienia o przyjęciu dziecka (Beschluss).

Prawo własności intelektualnej (znaki towarowe CCCP oraz DDR) z ostalgicznego punktu widzenia…

W czasach wzmożonego nielegalnego wykorzysywania własności intelektualnej w celach komercyjnych jak i prywatnych coraz częściej dochodzi do kontroli oraz egzekwowania odszkodowania za nielegalne „ściąganie“ muzyki, filmów, programów komputerowych w internetowych forach wymiany (tzw. file sharing). Problematyka ta dotyczy również tzw. produktów pirackich czyli podrabianych produktów markowych. Zakupując odzież markową (np. aktualnie populane marki jak Ed Hardy, Louis Vuitton, Dolce & Gabbana itd.), obuwie (Adidas, Puma, Nike itd.) perfumy oraz inne markowe i luksusowe produkty (np. zegarki Rolex) w internecie lub też na bazarach za śmiesznie małą cenę powinno mieć się świadomość, że zakupywany towar najprawdopodobniej jest podrobiony (fake) i jakościowo odbiega od oryginału. Zakupując tego typu produkty należy liczyć się z ewentualnymi roszczeniami ze strony właścicieli owych praw, którzy z powodu piraterii ponoszą wielkie szkody finansowe.

Z racji, iż nawet początkowo nieznana marka może stać się bardzo popularna i przynieść jej właścicielowi duży sukces komercjalny, właściciele starają się uzyskać optymalną ochronę prawną przez rejestrację marki (znaku towarowego) w urzędzie patentowym. Wszelkie światowe marki odzieżowe są zarejestrowane w rejestrze marek i podlegają ochronie prawnej przeważnie na całym świecie. Naruszenie tych praw przez kopiowanie znaków towarowych może pociągnąć za sobą, jak wspomniano, poważne roszczenia odszkodowawcze.

Zarejestrować można również marki, które nie są wprawdzie całkowicie nowe, ale dotychczas nie podlegające ochronie prawnej z racji, iż wcześniej nie zostały przez nikogo zarejestrowane i wykorzystywane w celach komercyjnych. 

Taka sytuacja miała miejsce w postępowaniu sądowym wszczętym przez właściciela umieszczanej m.in. na ubraniach marki słownej o nazwie „DDR“. Był on także właścicielem nanoszonej na tekstylia marki graficznej, która przedstawiała godło państwowe byłej DDR. Pozwany sprzedaje na fali tzw. ostalgii produkty wschodnie, które po rozpadzie DDR stały się bardzo modne i popularne. Reklamuje on i sprzedaje koszulki z oznaczeniem „DDR“ i z godłem tego państwa nie będąc właścicielem znaku twoarowego. Powód wniósł przeciwko pozwanemu powództwo o zaniechanie tego tego typu działalności. Sąd okręgowy w Monachium (LG München I) oddalił powództwo. Sąd drugiej instancji (OLG München) orzekł zgodnie z roszczeniem powoda.

Drugie postępowanie dotyczyło użycia skrótu literowego „CCCP“ razem z symbolem sierpu i młota na koszulkach. Skrót literowy „CCCP“ (w alfabecie łacińskim SSSR) oznacza zapisywaną w cyrylicy nazwę byłego państwa ZSRR. Powódka jest licencjobiorcą marki „CCCP“, która umieszczana jest na odzieży (np. spodniach, kombinezonach). Pozwana sprzedaje przez internet odzież z tymże nadrukowanym symbolem. Do wyboru stoi symbol z nadrukowanym obrazem sierpu i młota oraz skrót literowy „CCCP“. Powódka wytoczyła powództwo o zaniechanie sprzedaży produktów oznakowanych w w/wym. sposób. Sąd okręgowy w Hamburgu oraz sąd drugiej instancji (LG i OLG Hamburg) oddaliły powództwo z powodu braku uznania używania tych symboli jako znaku towarowego.

Rozstrzygnięcie Trybunału Federalnego (BGH)

I Wydział Cywilny Trybunału Federalnego (BGH), który jest właściwy do rozpatrywania m.in. sporów prawnych związanych z naruszeniem znakó towarowych potwierdził oddalenie powództwa przez hamburskie sądy. W postępowaniu monachijskim Trybunał zmienił wyrok sądu II instancji i także oddalił powództwo.

W postępowaniu o naruszenie znaku towarowego nie chodzi już tylko o trwałość marki. Trybunał zaprzeczył roszczeniom powodów dotyczącym marki, ponieważ, nanoszenie na odzież symboli państw bloku wschodniego nie narusza praw powodów. Ochrona znaku towarowego stawia bowiem warunek, że chronione symbole stanowią świadectwo pochodzenia produktu od określonego producenta, a nie tylko element dekoracyjny. Trybunał przyjął, że konsumenci, którzy nabyli koszulki z nadrukowanym symbolem państw bloku wschodniego widzą to jedynie jako element dekoracyjny a nie jako znak towarowy świadczący o pochodzeniu (BGH, Urt. v. 14. 1. 2010 – I ZR 82/08 oraz I ZR 92/08).

Konsekwencją tego wyroku jest, iż umieszczanie znaków towrowych „CCCP“ i „DDR“ na odzieży nie jest naruszeniem prawa znaku towarowego. Osoby trzecie mogą więc umieszczać na tekstyliach symbole byłych państw bloku wschodniego, mimo tego, iż symbole te podlegają ochronie prawnej jako znak towarowy.

W Polsce natomiast symbole państwowe krajów byłego bloku wschodniego nie są traktowane jako przejaw mody. We wrześniu 2009 sejm przyjął poprawkę do kodeksu karnego, która zakłada, że za produkcję i posiadanie w celu rozpowszechniania materiałów propagujących treści totalitarne, faszystowskie, a także wszelkie nośniki o treści komunistycznej będzie grozić do dwóch lat więzienia. Projekt przeszedł przez Senat, teraz trafił do prezydenta.

PRAWO RODZINNE - Wiecej praw dla ojców nieślubnych dzieci

Wyrok Trybunału Praw Człowieka w Strassburgu.

W wyroku z dnia 3 grudnia 2009 roku Europejski Trybunał Praw Człowieka stwierdził, że przepisy prawne dotyczące opieki nad dziećmi w Niemczech łamią Europejską Konwencję Praw Człowieka, a w szczególności jej artykuł 14 dotyczący zakazu dyskryminacji. Niezamężni ojcowie mają bowiem mniej praw wobec swoich dzieci niż np. rozwiedzeni ojcowie. Ojcowie nieślubnych dzieci otrzymują w Niemczech prawa rodzicielskie tylko w przypadku zgody matki dziecka, co jest oczywistą dyskryminacją biorąc pod uwagę fakt, iż rozwiedzeni rodzice mają wobec swoich dzieci równe prawa.

Skargę do Trybunału wniósł mieszkaniec Kolonii, ojciec obecnie 14-letniej córki, który walczy o swoje prawa rodzicielskie od przeszło 8 lat. Po wyczerpaniu wszyskich instancji krajowych wraz z wniesieniem skargi konstytucyjnej do Federalnego Sądu Konstytucyjnego (Bundesverfassungsgericht) i petycji do niemieckiego parlamentu, pozostała mu ostatnia szansa w postaci skargi do Europejskiego Trybunału Praw Człowieka. Wyrok z Strassburga jest dla niego i innych niezamężnych ojców ogromnym sukcesem. Eksperci szacują, że podobne przypadki dotyczą dziesiątków  tysięcy niemieckich ojców. Niemcy są obok Austrii, Lichtensteinu i Szwajcarii jednym z krajów przyznającym nieślubnym ojcom najmniej praw. W innych krajach europejskich sytuacja wygląda dużo lepiej. We Francji na przyklad ojcowie otrzymują prawa do opieki w momencie uznania dziecka.

Niemiecki rząd może w terminie trzech miesięcy wnieść sprzeciw od wyroku Trybunału w Strassburgu. Bardziej prawdopodobne jest jednak, że federalne ministerstwo sprawiedliwości sporządzi w ciągu kilku miesiący projekt poprawki do ustawy regulującej prawa ojca do opieki nad dzieckiem i dostosuje tym samym przepisy prawne do orzeczenia Trybunału.

Opieka nad dzieckiem oznacza między innymi podejmowanie decyzji w takich kwestiach jak wybór szkoły czy przeprowadzenia zabiegów medycznych. Brak możliwości współdecydowania w ważnych dla dziecka kwestiach jest dla ojców, którzy mieli do tej pory stały kontakt z dzieckiem ogromnym ciosem. Z drugiej strony trzeba również wziąć pod uwagę, iż wiele ojców nie interesuje sie wogóle codziennym życiem swoich dzieci i przyznanie im w takim przypadku prawa do opieki godziłoby z pewnością w dobro dziecka.

Jednym z możliwych rozwiązań byłoby tu przyznanie ojcom, którzy przez dłuży czas pozostawali w związku z matką dziecka, roszczenia o przyznanie prawa do opieki.

PRAWO KARNE I WYKROCZENIA - Piłeś-nie jedź! Prowadzenie pojadzu pod wpływem alkoholu

Kto prowadzi pojazd w ruchu drogowym będac pod wpływem alkoholu musi się liczyć z sankcjami karnymi o różnej dotkliwości. Dotkliwość sankcji uwarunkowana jest zawartością alkoholu w organiźmie kierowcy, która mierzona jest we wydychanym powietrzu (mg/l) lub też we krwi (promile).

Zawartość alkololu we krwi 0,00 promila

Od 1 sierpnia 2007 roku obowiązuje całkowity zakaz spożywania napojów alkoholowych dla kierowców pojazdów mechanicznych, którzy nie ukończyli jeszcze 21 roku życia oraz dla kierowców, którym prawo jazdy zostało wydane na okres próbny. Za złamanie tego przepisu grozi kara grzywny w wysokości EUR 250,00 oraz obowiązek wzięcia udziału w kursie doszkalającym na własny koszt. Dodatkowo otrzymuje się 2 punkty karne wraz z przedłużeniem okresu próbnego o 2 lata.

Zawartość alkoholu we krwi 0,3 -  0,5 promila

W tym przedziale zawartości alkoholu we krwi kierowca nie popełnia wykroczenia, jeżeli nie ma żadnych sygnałów świadczących o niepewnym prowadzeniu przez niego pojazdu. Jeżeli wystąpia symptomy niepewności jazdy lub dojdzie do wypadku, grożą poważne sankcje: grzywna lub kara pobawienia wolności oraz 7 punktów w Flensburgu. 

Zawartość alkoholu we krwi od 0,5 promila

Kto zostanie przyłapany za kierownicą z zawartością alkoholu we krwi od 0,5 promila lub zawartością alkoholu w 1 dm³ wydechniętego powietrza przekraczającego 0,25 mg lub więcej, dopuszcza sie wykroczenia na podstawie § 24 a ustawy o ruchu drogowym (StVG). Jeżeli jest to pierwsze tego typu wykroczenie, grzywna wynosi EUR 500,00. Poza tym następuje zakaz prowadzenia pojazdów (Fahrverbot) na okres 1 miesiąca oraz 4 punkty karne w centralnym rejetrze sprawców przestępstw drogowych w Flensburgu. Jeżeli natomiast jest to kolejne tego typu wykroczenie to kara grzywny wynosi EUR 1.000,00. Zakaz prowadzenia pojazdów do 3 miesięcy.

Zawartość alkoholu we krwi od 1,1 promila

Jeżeli u kierowcy stwierdzone zostanie stężenie alkoholu w wysokości 1,1 promila, to spełnia on ustawowe przesłanki całkowitej niezdolności do prowadzenia pojazdów (absolute Fahruntüchtigkeit). Bez względu na wszelkie inne towarzyszące okoliczności (subjektywna pewność prowadzenia pojazdu przez kierowcę), kierowca jest zasadniczo niezdolny do uczestnictwa w ruchu drogowym. Przeprowadzenie dowodu na obalenie tej tezy jest niemożliwe. Niezdolnośc do prowadzenia pojazdów zostaje uznana na podstawie ogólnie przyjętej medycznej wiedzy jako niezbity dowód. Kierowca zostanie pociągnięty do odpowiedzialności karnej na podstawie § 316 StGB (kodeksu karnego) o prowadzeniu pojazdu pod wpływem alkoholu (Trunkenheit im Verkehr), a w sytuacji spowodowania wypadku lub spowodowania konkretnego zagrożenia na podstawie § 315 kodeksu karnego. Grozi również 7 punktów karnych.

Poza tym kierowca musi liczyć z odebraniem mu przez sąd prawa jazdy. Z sądowym nakazem karnym (Strafbefehl) lub w wyrokiem wydawana jest decyzja (Beschluss) o zakazie wydania nowego prawa jazdy.

Prawomocnie odebrane prawo jazdy (Führerschein) oraz prawo do prowadzenia pojazdów mechanicznych (Fahrerlaubnis) zostaje całkowicie utracone. Sensownie jest złożyć wniosek o wydanie nowego prawa jazdy trzy miesiące przed upływem czasu, na jaki zostało ono odebrane.

Zawartość alkoholu we krwi od 1,6 promila

Uczestnik ruchu drogowego, który w czasie popełnienia czynu przestępczego wykazuje, że miał powyżej 1,6 promila zawartości alkoholu we krwi, będzie musiał przed wydaniem mu nowego prawa jazdy, udowodnić, że jest zdatny umysłowo i psychiczne – prowadzić pojazd mechaniczny. Stwierdzone zostaje to przez urząd na podstawie wyniku przeprowadzonych testów (Medizinisch - Psychiologisches Gutachten: MPU lub w mowie potocznej „Idiotentest”).

Zawartość alkoholu we krwi od 2  promila

Jeżeli była ustalona zawartośc alkoholu we krwi powyżej 2 promilii, sąd może stwiedzić zmniejszoną odpowiedzialność karną kierowcy, która prowadzi do złagodzenia kary, tzn. tylko do ewentualnego zaniżenia kary (Tagessatz), ale nie do skrócenia okresu na zakaz prowadzenia pojazdów mechanicznych. Sąd bierze pod uwagę przyzwyczajenia alkoholowe kierowcy

Zawartość alkoholu we krwi od 2,5  promila

Przy ekstremalnie wysokiej zawartości alkoholu we krwi istnieje zazwyczaj powód do badania, czy sprawca był poczytalny (schuldfähig). To badanie jest obowiązujące od 3 promili, ale może być nakazane nawet mniejszych wielkościach w szczególnych przypadkach (np. konsumpcja alkoholu przy jednoczesnym braniu lekarstw). W sytuacji braku poczytalności sprawca nie jest automatyczne wolny od kary. Jako początkowy stan faktyczny jest brany pod uwage całkowite zamroczenie alkoholowe. Według § 323 a StGB (kodeksu karnego) jest czynem karalnym, umyślne lub niedbałe nadmierne spożycie alkoholu lub innych środków odurzających (upojenie alkoholowe), które doprowadza stanu, w którym zatraca się zdolnośc nad kontrolą własnego zachowania (Vollrausch).

Verkehrsrecht: Drastyczne podwyżki mandatów od 01.02.2009

Z dniem 01.02.2009 wszedł w życie nowy katalog grzywien (Bußgeldkatalog) za łamanie przepisów  ruchu drogowego. Kary grzywny (Bußgeld), potocznie zwane mandantem dotyczą w szczególności przewinień (Ordnungswidrigkeit) związanych z przekroczeniem dozwolonej prędkości, naruszenia przepisów o odstępie oraz kierowania pojazdem pod wpływem alkoholu lub narkotyków i wielu innych.

Tak drastyczna podwyżka kary grzywny (średnio o 60 %) ma na celu odstraszenie kierowców nagminnie łamiących przepisy ruchu drogowego. Pomimo faktu, iż ilość wypadków drogowych maleje z roku na rok, obserwuje się poważny wzrost przewinień. Podwyżka motywowana jest również możliwością egzekwowania kary grzywny za łamanie przepisów dogowych od obywateli Unii Europejskiej (grzywna w wys. co najmniej EUR 70,00) i ma się przyczynić do zmniejszenia ilości śmiertelnych ofiar wypadków drogowych.

Dla przykładu: za przekroczenie granicy 0,5-Promila grozi obecnie mandat w wysokości EUR 500,00 (za pierwszym razem oraz do tysiąca pięciuset euro za trzecim) oraz zakaz prowadzenia pojazdów przez 1 miesiąc. To przewinienie sankcjonowane było dotychczas grzywną w wys. EUR 250,00 oraz jednomiesięcznym zakazem prowadzenia.

Wysokość kary grzywny zależy od tego, kiedy zostały naruszone przepisy. Na przykład, grzywna za przekroczenie dozwolonej prędkości w mieście o więcej niż czterdzieści kilometrów do dnia 31.01.2009 kosztuje „tylko“ EUR 100,00, natomiast od dnia 01.02.2009 wzrośnie ze stu na sto sześćdziesiąt euro.

Drakońskie kary nie obejmują jednak całego katalogu przewinień. Wiele z nich pozostało niezmienione. Na przykład planowana podwyżka grzywny (EUR 70,00) za używanie  telefonu komórkowego w trakcie prowadzenia pojazdu nie została wcielona w życie. Mandat kosztuje w dalszym ciągu EUR 40,00. 

Poniżej przestawione są przykładowe kar grzywny służące wstępnej orientacji. Pełny katalog grzywien znajduje się m.in. na stronie inetrnetowej: www.bussgeldkatalog.de

Przewinienie	Grzywna do dnia 31.01.2009	Grzywna od dnia 01.02.2009
0,5 - 1,09 promila: ilość promili we krwi	€ 250,00 + 1 miesiąc zakaz prowadzenia	€ 500,00 + 1  miesiąc zakaz prowadzenia
Prowadzenie pojazdu pod wpływem środków odurzających (narkotyków)	€ 250,00 + 1 miesiąc zakaz prowadzenia	€ 500,00 + 1  miesiąc zakaz prowadzenia
Wyprzedzanie pomimo zakazu wyprzedzania	€ 40,00	€ 70,00
Naruszenie nakazu pierwszeństwa z zagrożeniem	€ 50,00	€ 100,00
Przekroczenie prędkości na obszarze zabudowanym o 21 do 25 km/h	€ 50,00	€  80,00
Przekroczenie prędkości na obszarze zabudowanym o 26 do 30 km/h	€ 60,00	€ 100,00
Przekroczenie prędkości na obszarze zabudowanym o 31 do 40 km/h	€ 100,00 + 1  miesiąc zakaz prowadzenia	€ 160,00 + 1  miesiąc zakaz prowadzenia
Przekroczenie prędkości poza obszarem zabudowanym o 21 do 25 km/h	€ 40,00	€ 70,00
Przekroczenie prędkości poza obszarem zabudowanym o 26 do 30	€ 50,00	€ 80,00
Przekroczenie prędkości poza obszarem zabudowanym o 31 do 40 km/h	€ 75,00	€ 120,00
Przekroczenie prędkości poza obszarem zabudowanym o 41 do 50 km/h	€ 100,00 + 1  miesiąc zakaz prowadzenia	€ 160,00 + 1  miesiąc zakaz prowadzenia

PRAWO PRACY: Kündigung – Wypowiedzenie stosunku pracy – Pierwsza pomoc – Was tun?

Z racji pogorszenia się koniunktury obserwuje się na niemieckim rynku pracy masowe zwolnienia pracowników. Aby się skutecznie bronić przed niekorzystnymi skutkami z tytułu wypowiedzania, każdy pracownik powinien znać swoje prawa.

●         Wypowiedzenie stosunku pracy (Kündigung) musi nastąpić w formie pisemnej. Ustne wypowiedzenie jest pozbawione jakiejkolwiek mocy prawnej. Należy również sprawdzić, czy pracodawca zachował termin wypowiedzenia. Termin ten zależy od przepracowanych lat pracy, ważne: ciągłość stosunku pracy.

●         Od dnia otrzymania wypowiedzenia (osobiście lub drogą pocztową) rozpoczyna się 3- tygodniowy termin, w czasie którego należy złożyć w sądzie pracy (Arbeitsgericht) powództwo z tytułu bezprawnego wypowiedzenia (Kündigungschutzklage). Powództwo owe jest w każdym przypadku rozpatrywane indywidualnie i o tym,  czy ma szanse na pozytywne rozpatrzenie czy też nie, zawsze decyduje sąd na podstawie okoliczności, w których ono nastąpiło. Nie należy więc zwlekać z konsultacją z adwokatem specjalizującym się w prawie pracy lub z przedstawicielem związków zawodowych, gdy jest się ich członkiem.

●         Należ zwrócić uwagę, czy znajduje zastosowanie ustawa o ochronie wypowiedzenia (Kündigungschutzgesetz), której warunkiem jest, że zakład pracy zatrudnia więcej niż 5 i przy stosunku pracy rozpoczętym po 1.1.2004 roku więcej niż 10 pracowników oraz, że stosunek pracy trwał przynajmniej 6 miesięcy, lub też czy zwolniony pracownik podlega szczególnej ochronie wypowiedzenia, np. w przypadku wypowiedzenia pracowników ze stopniem inwalidztwa, znajdujących się na urlopie macierzyńskim (Elternzeit) lub będących w ciąży itp.

●         Nie ma ogólnego roszczenia o odprawę (Abfindung). Jednak pracownik, który składa powództwo po wpowiedzeniu stosunku pracy ma szanse na uzyskanie odprawy. Jej wysokość jest uzależniona od indywidualnych warunków (staż pracy, wysokość wynagrodzenia).

●         Pracodawca jest zobowiązany do dalszej wypłaty wynagrodzenia niezależnie od tego, czy pracownik musi faktycznie chodzić do pracy do końca terminu wypowiedzenia czy też jest z tego zwolniony (Freistellung). 

●         Po otrzymaniu pisemnego wypowiedzenia każdy pracownik jest zobowiązany do zgłoszenia tego faktu niezwłocznie w urzędzie pracy (Arbeitsamt), aby nie uszczuplić swych praw do zasiłku dla bezrobotnych (Arbeitslosengeld).

●         Wysokość zasiłku dla bezrobotnych wynosi, jeżeli w gospodarstwie domowym osoby uprawnionej do poboru znajduje się conajmniej jedno nieletnie dziecko, 67 %, dla wszystkich innych – 60 %  wynagrodzenia netto.

●         Osoba pobierająca zasiłek dla bezrobotnych musi starać sie by jak najszybciej przerwać ten stan i uzyskać nowe zatrudnienie. To musi być też widoczne i możliwe do udowodnienia  przed urzędem  pracy.

●         W żadnym wypadku pracownik nie powinien się sam zwalniać z pracy. Po wypowiedzeniu stosunku pracy przez pracownika lub zakończeniu stosunku pracy za zgodą obu stron (Aufhebungsvertrag), należy mieć swiadomość 12 tygodniowego wstrzymania zasiłku dla bezrobotnych (Sperre). Ta regulacja obowiązuje tylko w przypadkach, gdy powód wypowiedzenia stosunku pracy był nieistotny. Do ważnych powodów zalicza się między in. zmianę miejsca zamieszkania po wstąpieniu w związek małżeński,  warunki pracy obiektywnie nie do zaakceptowania,  powody zdrowotne czy znaczące zaległości w wypłacie wynagrodzenia za pracę.

●         Każdy  pracownik, który otrzymał wypowiedzenie, ma prawo do zwolnienia z pracy w celu przeprowadzenia rozmów kwalifikacyjnych, czy umożliwienia mu podjęcia nowego zatrudnienia. Długość takiego zwolnienia jest rozpatrywana w każdym przypadku indywidualnie.

●         Przed sądem pracy każda strona ponosi swoje koszty adwokackie we własnym zakresie niezależnie od wyniku rozprawy (sprawa wygrana, przegrana czy też ugodowe zakończenie sporu prawnego: Vergleich). Wielu pracowników odstraszają duże koszty procesowe (sądowe i adwokackie) i dlatego nie dochodzą swoich roszczeń sądownie. Z tego też powodu warto mieć polisę ubezpieczeniową dotyczącą ochrony prawnej (Rechtsschutzversicherung) lub być członkiem związków zawodowych. W sytuacji, gdy pracownik nie jest w stanie prowadzić procesu z powodów finansowych, może zostać z zwolniony z kosztów składając do sądu wniosek o zwolnienie z kosztów procesowych (Prozesskostenhilfe). O zwolnieniu z kosztów decyduje sąd po przeanalizowaniu sytuacji majątkowej pracownika.

PRAWO RODZINNE: Władza rodzicielska, prawo do widzenia się z dziećmi (Umgangsrecht)

Gdzie dwóch się bije, nie zawsze trzeci korzysta..., czyli prawo do dzieci rodziców żyjących w separacji (Umgangsrecht der Eltern)

Prawo rodziców do widzenia się z dzieckiem (Umgangsrecht) nabiera praktycznego znaczenia w sytuacji, gdy rodzice dziecka podejmują decyzję o rozstaniu się.

Prawnym punktem wyjścia są przepisy prawne (§§ 1626 III, 1684 I BGB: niemieckiego kodeksu cywilnego), mówiące o tym, że każde dziecko potrzebuje dla swego niezakłóconego i prawidłowego rozwoju emocjonalnego kontaktu z obojgiem rodziców, a każdy z rodziców do tego kontaktu jest zarówno zobowiązany jak i uprawniony.

O tym, jak często, i w jakich okolicznościach odbywają się odwiedziny, decydują w pierwszej kolejności wspólnie rodzice dziecka. Niestety, praktyka pokazuje, iż często niezdrowe emocje związane z rozstaniem rodziców i ewentualnym rozwodem biorą górę nad rozsądkiem, tak że polubowna, a przy tym i zazwyczaj najlepsza dla dobra dziecka regulacja spotkań jest znacznie utrudniona badź w ogóle niemożliwa.

W sytuacji, gdy rodzice nie potrafią znaleźć wspólnego rozwiązania, na wniosek jednego z rodziców sąd rodzinny (Familiengericht) ustala przebieg, miejsce oraz częstotliwość spotkań z dzieckiem. Najistotniejszym kryterium dla sądu jest tutaj wyłącznie dobro dziecka (Wohl des Kindes) a nie interesy rodziców. Z tego też względu każda decyzja sądu może zapaść inaczej. Nie ma jednego i optymalnego rozwiązania dla wszystkich. Każdorazowo musi ono jednak odpowiadać potrzebom i możliwościom zarówno dziecka jak i sytuacji rodzców (np. odległość, warunki mieszkaniowe itp.).

Przy tych regulacjach sąd bierze pod uwagę wiek dziecka:

-           całodzienny kontakt z dzieckiem jest praktykowany od drugiego roku życia;

-           u młodszych dzieci i niemowląt zaleca się krótsze – po kilka godzin dziennie i częstsze spotkania;

-           standardem ustalanym przez sąd są odwiedziny dziecka u rodzica, u którego ono nie mieszka w dwutygodniowych odstępach – od piątku popołudnia do niedzieli wieczorem. Rodzic biorący dziecko na weekend powinien je zarówno odebrać jak i punktualnie przywieść z powrotem. Możliwe są również indywidualne rozwiązania. Zagwarantowana może być również część wakacji oraz ferii świątecznych;

-           Od trzeciego roku życia dziecko może wypowiedzieć się odnośnie kontaktów z osobami, z którymi łączą go więzi emocjonalne. 

Niezależnie od wzajemnych nieporozumień pomiędzy rodzicami, należy respektować prawo dziecka do utrzymania kontaktów rodzinnych. Ważne jest, żeby odwiedziny były regularne – ma to zapewnić dziecku poczucie stabilizacji i bezpieczeństwa. Kontrowersyjną kwestią są tzw. „spotkania pod opieką” (betreuter Umgang). Odbywają się one, jeżeli istnieje uzasadnione podejrzenie n.p. niewłaściwej opieki nad dzieckiem lub jeżeli sąd stwierdzi, że dla dobra dziecka jest to wskazane (wstępne spotkania dziecka z rodzicem, który był dłuższy czas nieobecny, np. z powodu choroby, pobytu w zakładzie karnym itp.).

Niestety, często się zdarza, że druga strona – przeważnie matki, u których przebywa dziecko, ogranicza kontakty się z dzieckiem traktując je jako „objekt negocjacji”. Typowym przykładem jest często przez ojców słyszane ultimatum: „jak zapłacisz alimenty, pozwolę ci zobaczyć się z dzieckiem”. Nie należy wtedy zwlekać w dochodzeniu swoich praw, ponieważ sąd może odebrać to negatywnie jako brak zainteresowania losem dziecka. W takich sytuacjach warto zwrócić się nie tylko o pomoc prawną do adwokata lecz również do urzędu do spraw młodzieży (Jugendamt), który może udzielić pomocy. Jest to ważnym aspektem, gdyż we wszelkich sprawach sądowych dotyczących nieletnich brane jest pod uwagę zdanie tegoż urzędu.

PRAWO RUCHU DROGOWEGO: Wypadek samochodowy, Likwidacja szkody komunikacyjnej

Jeżeli wypadek miał miejsce na terenie Niemiec, to niezależnie od tego, czy mamy prawo do pełnego odszkodowania czy tylko do jego części (np. gdy jesteśmy współwinni), można uzyskać wyrównanie następujących szkód:

1. Koszty naprawy samochodu (Reparaturkosten)

Rozliczenie kosztów naprawy może nastąpić według kosztorysu (Sachverständigergutachten) lub według rachunków z warsztatu samochodowego po naprawie. Czy uszkodzony samochód oddamy do naprawy, czy naprawimy go sami, czy też w ogóle zrezygnujemy z naprawy, zależy tylko od właściciela pojazdu i nie ma wpływu na wysokość odszkodowania. Niemieckie firmy ubezpieczeniowe wypłacają tylko kwotę netto z kosztorysu, jeżeli nie ma rachunku z warsztatu po naprawie lub rachunku o kupnie nowego (lub używanego) pojazdu.

2. Szkoda całkowita pojazdu (Totalschaden)

Jeżeli koszt naprawy samochodu przekracza wartość samochodu w dniu wypadku, to wysokość odszkodowania oblicza się odejmując od wartości samochodu w dniu wypadku (Wiederbeschaffungswert) wartość pozostałości (Restwert). Samochód uszkodzony w wypadku ma jeszcze jakąś wartość, za którą samochód można sprzedać, np. na części czy komuś innemu do naprawy. Należy zaznaczyć, że wartość samochodu w dniu wypadku powinna być oceniana na warunki polskie, tzn. jaka jest wartość pojazdu na obszarze Rzeczpospolitej Polskiej. Istnieje znaczna różnica w wartości tego samego pojazdu w Niemczech i w Polsce szczególnie dla samochodów starszych. Jako przykład można podać, że wartość samochodu w Niemczech może zostać wyceniona przez rzeczoznawcę niemieckiego na 1.000,00 EUR, podczas gdy rzeczoznawca polski wyceni ten sam samochód na 8.000,00 PLN, czyli około 4.000,00 EUR. Wycena wartości samochodu według miejsca zamieszkania poszkodowanego została potwierdzona przez orzecznictwo sądów w Niemczech.

3. Zmniejszenie wartości rynkowej pojazdu (Wertminderung)

Dla samochodów, które nie są starsze niż 5 lat i nie mają przebiegu większego niż 100.000 km, można obliczyć wg odpowiednich tabel zmniejszenie wartości rynkowej samochodu. Jest to związane z utrudnieniem w późniejszej sprzedaży samochodu. Wiadomo bowiem, że jeżeli kupujący ma do wyboru dwa takie same samochody, lecz jeden z nich jest powypadkowy (po prawidłowo przeprowadzonej naprawie) to łatwiej sprzedać ten z nich, który nie brał udziału w wypadku.

4. Koszty wykonania opinii technicznej (Sachverständigenkosten)

Za wykonanie oględzin, zdjęć i kosztorysu czy opinię techniczną trzeba zapłacić rzeczoznawcy polskiemu lub niemieckiemu. Jest to szczególnie konieczne przy dużych szkodach, gdy trzeba określić, czy naprawa samochodu jest jeszcze opłacalna, czy też mamy do czynienia ze szkodą całkowitą (Totalschaden: technisch oder wirtschaftlich). Dla obywateli polskich, którzy mają wypadek za granicą korzystniejsze jest wykonanie opinii technicznej przez rzeczoznawcę polskiego, który określi jakie straty ponieśliśmy w wypadku lub jaka jest wartość samochodu w Polsce.

5. Koszty holowania (Abschleppkosten)

Odszkodowanie obejmuje koszty związane z odholowaniem samochodu do najbliższego warsztatu samochodowego, jego parkowanie na płatnym parkingu pomocy drogowej (do 14 dni), koszty dźwigu, załadunku itp. Czasami mogą być pokrywane koszty holowania z Niemiec do Polski, jednak tylko wtedy, gdy nie jest to szkoda całkowita.

6. Zwrot kosztów za wynajem samochodu (Mietwagenkosten)

Samochód podobnego typu i wyposażenia można wynająć na okres naprawy uszkodzonego samochodu, lub gdy naprawa się nie opłaca do czasu kupna nowego samochodu, jednak nie dłużej niż 14 dni.

7. Odszkodowanie za brak możliwości używania samochodu (Nutzungsausfall)

Przysługuje za okres naprawy samochodu lub do czasu kupna nowego samochodu. Wysokość należnego odszkodowania znaleźć można w odpowiednich tabelach (Sanden/Danner/Küppersbusch- Liste) i waha się ona od 15,- do 75,- EUR.

8. Koszty związane z wyrejestrowaniem starego samochodu i zarejestrowaniem nowego, jak i wydatków poniesionych na nowe tablice rejestracyjne. Należy przedłożyć odpowiednie rachunki.

9. Odszkodowanie ryczałtowe (Unfallpauschale)

za dodatkowe koszty związane z wypadkiem, np. rozmowy telefoniczne, taksówkę lub bilet. Wysokość tego odszkodowania waha się w granicach 15,- do 30,- EUR.

10. Koszty związane z leczeniem (Heilbehandlungskosten)

jak np. koszty wizyt u lekarza, koszty pobytu w szpitalu, koszty leków, zabiegów rehabilitacyjnych itp.

11. Zarobki utracone w wyniku powypadkowej niezdolności do pracy (Verdienstausfall)

Jeżeli po wypadku w czasie niezdolności do pracy otrzymujemy tylko część wynagrodzenia od zakładu pracy lub kasy chorych, to mamy prawo domagać się wyrównania utraconych zarobków do pełnej ich wysokości. W przypadku trwałego inwalidztwa i trwałego zmniejszenia zdolności do pracy mamy prawo do renty i to tak długo, jak długo byśmy prawdopodobnie pracowali.

12. Zadośćuczynienie za ból i cierpienie (Schmerzensgeld)

Jeżeli sprawca wypadku odpowiada na zasadzie winy, to w razie uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia, można domagać się odpowiedniej sumy tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznane krzywdy. Wysokość tego odszkodowania można ustalić albo na drodze ugody z firmą ubezpieczeniową sprawcy albo na drodze postępowania sądowego. Bierze się przy tym pod uwagę szereg okoliczności, jak np. stopień i czas trwania cierpień fizycznych, pobyt w szpitalu, trwałość skutków wypadku (kalectwo, oszpecenie), prognozy na przyszłość, wiek poszkodowanego itp.


13. Zwrot kosztów pogrzebu (Beerdigungskosten)

W razie śmierci pokrzywdzonego w wypadku samochodowym spadkobiercom przysługuje prawo do zwrotu kosztów pogrzebu (koszty grobu, nagrobka, świadectwa zgonu, ogłoszenia w gazecie, koszty stypy, wieńce, kwiaty itp.) Wysokość tych kosztów musi być udokumentowana rachunkami.

14. Otrzymania środków utrzymania (Unterhaltsrente)

Gdy zmarły w wypadku pozostawił osoby, które były na jego utrzymaniu, jak np. żonę i dzieci, mają one prawo do otrzymania środków utrzymania, które na nie by łożył (Unterhaltsrente). Wysokość tych świadczeń określona jest w odpowiednich przepisach regulujących świadczenia alimentacyjne.

PRAWO PODATKOWE: PODATEK DRODOWY W NIEMCZECH (KFZ-STEUER):

Samochody osobowe na polskich numerach rejestracyjnych

Jak wygląda sprawa podatku drogowego (Kfz-Steuer), gdy jeżdżę w Niemczech na polskich numerach rejestracyjnch?

To zależy od konkretnego przypadku. W szczególności należy postawić sobie pytanie, czy uczestnik ruchu drogowego (posiadacz lub kierowca pojazdu) ma stałe miejsce zamieszkania w Polsce, czy też w Niemczech i porusza się tym pojazdem ze swojego miejsca zamieszakania (Wohnsitz = Standort).

Znaczy to, że w momencie przyjazdu do Niemiec podalega się automatycznie obowiązkowi podatkowemu?

W zasadzie tak, jeżeli zaplanowany jest pobyt na stałe w Niemczech i posiadacz lub kierowca pojazdu uczestniczy w ruchu drogowym swoim pojazdem przez cały czas pobytu w Niemczech. Obowiązek podatkowy rozpoczyna się w tym przypadku w momencie przekroczenia granicy.

A jeżeli nie wiem, jak długo potrwa mój pobyt w Niemczech?

Obowiązek podatkowy nie powstaje, gdy spełnione są dwa warunki:

-         Posiadacz lub kierowca samochodu osobowego uczestniczy w ruchu drogowym na terenie Niemiec tymczasowo (vorübergehend);

-         Pojazd nie znajduje się na stałe w Niemczech, tak że nie został ustanowiony „regularny pobyt“ pojazdu (tzw. regelmäßiger Standort). Regularny pobyt pojazdu ma miejsce, gdy kierowca porusza się pojazdem ze swego stałego miejsca pobytu w Niemczech.

Co oznacza tymczasowe poruszanie się pojazdem?

Urzędy skarbowe (Finanzämter) wychodzą z założenia, że tymczasowość nie może przekraczać okresu jednego roku. Tymczasowo (vorübergehend) oznacza, że posiadacz lub kierowca nie zamierza używać pojazdu stale w Niemczech. Taka sytuacja ma miejsce w szczególności w przypadku krótkoterminowego, czyli nie dłuższego niż rok:

-         przejazdu przez Niemcy (przejazd tranzytowy), gdy krajem docelowym nie są Niemcy;

-         przyjazdu w celach zawodowych (targi, wizyty robocze, konferencje itp);

-         przyjazdu w celach prywatnych (urlop, wycieczki turystyczne, wizyty u krewnych lub przyjaciół itp).

Okres jednego roku nie ma jednak zbyt wielkiego znaczenia w praktyce, gdyż w przeciągu jednego roku albo zostaje ustanowiony Standort pojazdu albo nie (w zależności od konkretnego przypadku).

Przykład 1: Polski pracownik (np. Leiharbeitnehmer) zatrudniony jest w niemieckim przedsiębiorstwie. Pracodawca płaci pracownikowi dodatki z tytułu prowadzenia podwójnego gospodarstwa domowego oraz/lub koszty podróży do Polski. Pracownik jedzie w każdy weekend do Polski swoim samochodem. W Polsce mieszka jego żona i dzieci na stałe: tymczasowe poruszanie się pojazdem w Niemczech nie powoduje powstania obowiązku podatkowego oraz przemeldowania pojazdu, nawet wtedy gdy stan ten trwa dłużej niż rok. W tym przypadku pracownik jedzie do pracy “z Polski”, tak że Standort w Niemczech nie został ustanowiony.

Przykład 2: Jak wyżej, z tym, że rodzina pracownika (żona i dzieci) mieszka na stałe w Niemczech. Obowiązek podatkowy powstaje bez względu na to czy stan ten trwa rok czy też nie; kierowca jest zobowiązany do przemeldowania pojazdu na “niemieckie blachy” nawet, jeżeli często jeździ do Polski. W tym przypadku pracownik jedzie do pracy “z Niemiec”, więc Standort znajduje się w Niemczech.

Przykład 3: Polski przedsiębiorca (Selbständiger) prowadzi samodzielną działalność gospodarczą (Gewerbe) w Niemczech, gdzie ma jego firma siedzibę. Jego samochód służbowy jest zarejestrowany w Polsce, choć używany jest w Niemczech w celach zawodowych. Przedsiębiorca zobowiązany jest do przerejestrowania swojego pojazdu oraz płacenia podatku drogowego (Kfz-Steuer). Standort pojazdu znajduje się jak w przykładzie 2 w Niemczech.

Czy płacąc podatek drogowy w Niemczech należy automatycznie przerejestrować pojazd na niemieckie papiery?

Niekoniecznie. Można używać w dalszym ciągu polskich numerów rejestracyjnych po uprzedniej konsultacji z niemieckim urzędem skarbowym (Finanzamt).

Czy można obejść przepisy podatkowe w ten sposów, że samochód zarejestrowany jest w Polsce na kogoś z rodziny lub na inną osobę trzecią a używany jest w Niemczech?

Niestety nie, gdyż obowiązek podatkowy nie zależy od stosunków własnościowych. Na podstawie ustawy o podatku drogowym (Kraftfahrzeugsteuergesetz) obowiązkowi podatkowemu podlega osoba, która uczestniczy w ruchu drogowym na terenie Niemiec pojazdem zarejestrowanym w Polsce bez względu na to czy jest właścicielem pojazdu, posiadaczem czy tylko kierowcą np. pożyczonego pojazdu. Nie dotyczy to oczywiście pojazdów z wypożyczalni samochodów, gdyż używanie wypożyczonego samochodu jest z natury rzeczy tymczasowe.

Jak się zachować, gdy niemiecka policja przeprowadza kontrolę i zadaje pytania dotyczące polskich numerów rejestracyjnych?

To zależy od konkretnej sytuacji. Czasami policja nie jest zainteresowana ściganiem tego rodzaju wykroczeń i jazda na „polskich blachach“ pozostaje bez konsekwencji. Kierowcy wychodzą więc z założenia, że nie naruszają prawa. Zdarza się często, że kierowcy mają szczęście i przez długi czas jeżdżą w ten sposób. Jednak, gdy trafią na obowiązkowego policjanta kontrolującego ruch drogowy lub celnika, który jest zainteresowany okolicznościami używania polskiego samochodu w niemieckim ruchu drogowym, stwierdzają owi kierowcy, „że już często byli kontrolowani i wszystko było w porządku“. Ta lekkomyślna, nawet jeśli szczera, wypowiedź może spowodować zainteresowanie prokuratury pociągające za sobą nieprzyjemne skutki: mianowicie sprawę przed sądem karnym (Strafgericht) z powodu oszustwa podatkowego (Steuerhinterziehung) włącznie z karą oraz obowiązkiem zapłacenia podatku wstecz.

Co się stanie, gdy nie zapłacę podatku?

W przypadku stwierdzania przez  urząd skarbowy (Finanzamt) obowiązku podatkowego (Kfz-Steuerpflicht) zostaje wydawana decyzja o wysokości podatku drogowego (Kfz-Steuerbescheid) łącznie z terminem zapłaty. Gdy dłużnik podatkowy nie uiści podatku, sprawa kierowana jest do prokuratury i sądu. Konsekwencje: jak wyżej.

A jak wygląda sytuacja, gdy urząd skarbowy wydał decyzję pomimo, iż obowiązek podatkowy nie powstał lub wysokość czy też okres podatkowy nie jest zgodny z prawdziwym stanem faktycznym?

Decyzja urzędu skarbowego jest aktem administracyjnym, od którego można się odwołać (Einspruch) w przeciągu 1 miesiąca od jej otrzymania. Jeżeli adresat decyzji się od niej nie odwoła, staje się ona prawomocna. Oznacza to, że niezależnie od tego, czy decyzja jest właściwa, czy też nie, należy zapłacić podatek. Gdy dłużnik nie zapłaci podatku, sprawa idzie oczywiście do prokuratury i do sądu. W każdym wypadku może nastąpić przymusowa egzekucja podatku przez komornika, gdy dłużnik nie uiści podatku.

Muszę płacić podatek w Niemczech i w Polsce?

W żadnym wypadku. Na podstawie umów międzynarodowych (Genfer Abkommen, Doppelbesteuerungsabkommen) fiskus może wymagać zapłacenia podatów tylko raz na podstawie wyżej wymienionych zasad.

PRAWO TURYSTYCZNE CZĘŚĆ I (REISERECHT)

Wreszcie nadeszło lato oraz  długo oczekiwane wakacje! Niezależnie od tego, czy urlop został zaplanowany długoterminowo (korzystny Frühbucherrabatt), czy też spontanicznie (last minute), przed rezerwacją warto pamięać o kilku ważnych aspektach. Kolorowe katalogi i foldery turystyczne kuszą nas turkusowym morzem, malowniczymi krajobrazami oraz luksusowymi hotelami. Dobrze jest wiedzieć, iż wszelkie informacje zawarte w katalogu są dla organizatora turystyki wiążące. Przed zawarciem umowy organizator jest zobowiązany do podania środka transportu (np. samolot), zakwarterowania (rodzaj, kategoria hotelu), wyżywienia oraz ogólnych informacji o obowiązujących przepisach paszportowych, wizowych (urlop za granicą). Organizator ma równiweż ustawowo przewidziany obowiązek wystawienia klijentowi tzw. Sicherungsschein, stwierdzający fakt jego ubezpieczenia od upadłości (nie biura podróży!).

Podczas lektury katalogu należy się gruntownie zapoznać z ogólnymi warunkami podróży (Allgemiene Reisebedingungen) oraz zwrócić uwage na informacje podane „między wierszami”, aby uniknąć rozczarowania. Przykładowo, sformułowanie typu:

- Centralne położenie (zentrale Lage) nie brzmi wprawdzie negatywnie, aczkolwiek należy sie z tym liczyć, że nasz hotel znajduje się w miejscu o wzmożonym ruchu drogowym z konsekwencją hałasu oraz spalin.

- Hotel bezpośrednio nad morzem (Hotel direkt am Meer) bez dodatkowych informacji nie znaczy bynajmniej, że jest on położony przy plaży; w najlepszym wypadku w okolicy portu lub przy stromym wybrzeżu.

- Pokój od strony morza (Zimmer zur Meeresseite): wprawdzie pokój jest skierowany do morza, nie ma jednak na nie widoku, gdyz pomiędzy hotelem a brzegiem morza znajduje się prawdopodobnie bujna roślinność lub kilka rzędów hoteli przesłaniających nam wymarzony widok.

W razie wątpliwości należy zwrócić się do organizatora turystyki lub biura podróży o pisemne potwierdzenie cech, które są dla nas szczególnie ważne (np. pokój z widokiem na morze lub kategoria hotelu) i ujęcie ich w pisemnym potwierdzeniu rezerwacji podróży (Buchungsbestätigung).

Artykuł dotyczy wyłącznie tzw. Pauschalreisen, tzn. w cenie imprezy turystycznej zawarte są przynajmniej dwie usługi (np. środek transportu, zawkwaterowanie, wyzywienie).

PRAWO TURYSTYCZNE CZĘŚĆ II.

W przypadku wadliwego wykonania umowy (Reisemangel) turysta może wymagać usunięcia wady. Impreza turystyczna jest wadliwa, gdy na miejscu urlopu nie znajdziemy tego, czego możemy zwykle oczekiwać na podstawie informacji zawartych w katalogu. Np.: nowożeńcy nie są skłonni zaakceptować faktu, iż zarezerwowali pokój dwuosobowy, a otrzymali dwa jednoosobowe. W takiej sytuacji należy:

1. Bezzwłocznie poinformować miejscowe kierownictwo wycieczki lub organizatora turystyki (telefonicznie lub faksem) o wadach, przy czym powinno się je dokładnie opisać (np. zgłosić, iż zamiast pokoju dwuosobowego, otrzymaliśmy dwa jednoosobowe, a nie generalnie: „ten hotel jest okropny!”). Udokumentować wady poprzez sfotografowanie, sfilmowanie, zachowanie katalogu i prospektu.

2. Zażądać usunięcia wady w odpowiednim terminie oraz sporządzić protokół zażalenia dla celów dowodowych (Beschwerdeprotokoll), wszystko pisemnie!.

3. Poprosić osobę trzecią (nie małżonka, gdyż sąd może mieć poważne wątpliwości co do jego bezstronności) na świadka i upewnić się, czy będzie ona skłonna wystąpić dla nas w charakterze świadka przed sądem.

Gdy wada nie zostanie usunięta (w przypadku naszej pary młodej: wszystkie pokoje dwuosobowe są zajęte) można żądać obniżenia ceny wycieczki za okres trwania wady (Minderungsanspruch, § 651 d. BGB). Niezależnie od tego turysta może żądać również odszkodowania (Schadensersatz, § 651 f. BGB). Owych roszczeń należy dochodzić w ciągu jednego miesiąca, przy czym termin rozpoczyna swój bieg w momencie zakończenia wycieczki ustanowionego w umowie. Przedawnienie następuje z upływem dwóch lat. Bieg przedawnienia jak wyzej (§ 651 g. BGB).

Orzecznictwo dotyczące roszczeń o obniżenie ceny wadliwej imprezy turystycznej jest bardzo obszerne. Oto kilka przykładów na podstawie tzw. „Frankfurter Tabelle”

- wylot opóźniony więcej niż 4 godziny: 5 % *

- hotel niższej klasy niż w umowie: 10 -15 % **

- mało urozmaicone wyżywienie: 5 % **

- robactwo: 10-50 %  ** (choć 5-6 karaluchów w hotelu na wyspach Kanaryjskich nie stanowi wady: 0 %)

- dzieci bawiące się w hotelu i restauracji: 0 %

- brudna plaża: 10-20 % **

*    proporcjonalnej ceny wycieczki za jeden dzień

**  jak wyżej - przez okres trwania wady

PRAWO TURYSTYCZNE CZĘŚĆ III: choroba podczas urlopu pracowniczego

Niezbyt przyjemnym zdarzeniem jest fakt zachorowania podczas urlopu, gdyż chory pracownik z natury rzeczy nie jest w stanie wykorzystać swojego urlopu w celach wypoczynkowych. Z tego powodu okres choroby nie jest wliczany na poczet urlopu (§ 9 Bundesurlaubsgesetz). Czy choroba nastąpiła z winy pracownika czy też nie (lekkomyślne uprawianie ryzykownego sportu, n.p. złamanie nogi na nartach podczas urlopu w górach lub zatrucie pokarmowe po spożyciu posiłku w hotelowej restauracji, salmonella) nie gra żadnej roli. Warunkiem jest jednak niezwłoczna informacja pracodawcy (telegram, telefon) o zaistnieniu choroby oraz miejscu pobytu pracownika. Wysłanie listu poleconego nie spełnia tej przesłanki, gdyż dostarczenie listów tego typu trwa generalnie dłużej.

W przypadku choroby pracownik jest zobowiązany do przedłożenia pracodawcy zaświadczenia lekarskiego (Attest), które powinno zawierać:

●         fakt zachorowania,  przy czym diagnoza objęta jest tajemnicą lekarską;

●         przewidywany czas trwania choroby;

●         poświadczenie niezdolności do pracy (Arbeitsunfähigkeit), gdyż że nie każda choroba powoduje automatycznie niezdolność do pracy.

Zaświadczenie lekarskie wydane w Niemczech posiada zasadniczo dużą moc dowodową. W razie wątpliwości pracodawcy co do faktu choroby oraz podejrzenia, iż pracownik zamierza przedłużyć sobie przyjemny urlop, ciężar dowodowy (Beweislast), że pracownik dopuścił się oszustwa spoczywa na pracodawcy. Podejrzenie może wywołać małoprawdopodobny fakt, iż pracownik dziwnym zbiegiem okoliczności choruje od lat w ostatnim dniu urlopu lub dokonał zmiany rezerwacji i przedłużenia urlopu nim „zachorował”.

Atest lekarski wydany poza  granicami Niemiec jest wystarczającym materiałem dowodowym, o ile spełnia wyżej wymienione kryteria. Ważne jest stwierdzenie niezdolności do pracy na skutek choroby. Jeżeli pracodawca nie udzielił zgody na przedłużenie urlopu, pracownik ma obowiązek powrotu na miejsce pracy, gdyż urlop nie przedłuża się automatycznie o dni „chorobowego”. Samowolnie przedłużenie urlopu może prowadzić nawet do bezterminowego wypowiedzenia pracy (fristlose Kündigung). W przypadku choroby niewykorzystane dni urlopu zostaną przesunięte i przyznane w innym terminie.

PRAWO PRACY - Urlop: Pytania i odpowiedzi związane z urlopem pracowniczym

Ile mam dni urlopu?

Ustawowo wynosi najkrótszy urlop conajmniej 24 dni robocze niezależnie od pracy w pełnym, czy skróconym wymiarze (Voll-, Teilzeit), § 3 BUrlG (Bundesurlaubsgesetz). Pracując:

- 6 dni tygodniowo przysługują 24;

- 5 dni tygodniowo: 20;

- 3 dni tygodniowo: 12 dni urlopu. 

Na podstawie umów kolektywnych (Tarifverträge) przysługuje pracownikom przeważnie 5-6 tygodni urlopu w roku.

Moge sobie samowolnie wziąć urlop jeżeli pracodawca nie zgadza się na zaproponowany termin urlopu?

W żadnym wypadku! Należy złożyć odpowiedni wniosek o urlop (Urlaubsantrag), który pracodawca musi zatwierdzić. Pracodawca musi wziąć pod uwage również sytuację pracownika (n.p. dzieci w wieku szkolnym i związane z tym ferie szkolne).

Czy mogę wziąć urlop od razu po rozpoczęciu pracy u nowego pracodawcy (np. po 2 miesiącach)?

Prawo do urlopu w pełnym zakresie powstaje po upływie 6 miesięcy od rozpoczęcia stosunku pracy, § 4 BUrlG.

A jak mój szef się nie zgodzi?

Należy zwrócić się do sądu pracy (Arbeitsgericht) lub rady zakładowej (Betriebsrat) z wnioskiem o wyjaśnienie.

Mogę sobie kilka lat z rzędu nie brać urlopu i sobie więcej uzbierać?

Urlop powinien zostać wykorzystany do 31.12. bierzącego roku. W razie szczególnej sytuacji po stronie zakładu lub osobistych powodów pracownika, urlop może zostać przeniesiony do 31.03. następnego roku, § 7 III BUrlG.

Mogę pracować podczas urlopu?

Nie. W czasie urlopu pracownik powinien wypocząć i zaniechać wszelkich czynności, które stoją na przeszkodzie w osiągnięciu tego celu. Nie bez powodu urlop nazywa się wypoczynkowym i pracodawca płaci pracownikowi pełne wynagrodzenie z tego tytułu.

Ile płaci mi pracodawca w czasie urlopu?

W czasie urlopu pracodawca płaci dalej normalne wynagrodzenie (Urlaubsentgelt). Nie należy mylić tego z dodatkiem urlopowym (Urlaubsgeld), który przysługuje tylko z mocy umowy kolektywnej (Tarifvertrag) lub został ustanowiony w umowie o prace (Arbeitsvertrag). Jego wysokość waha sie od kilkuset Euro do miesięcznej stawki brutto.

Muszę wziąć koniecznie urlop?

Zasadniczo tak. Dla dobra pracownika nie istnieje prawna instytucja zrzeczenia się urlopu.

Co się stanie, gdy zachoruję w czasie urlopu?

Roszczenie urlopowe nie wygasa lecz przesuwa się na okres późniejszy (temat ten został omówiony obszernie w artykule PRAWO TURYSTYCZNE III).

PRAWO PRACY: Warunki zatrudnienia polskich pomocy domowych, opiekunek oraz sióstr u osób wymagających opieki w Niemczech

Żyjemy w czasach coraz starszego społeczeństwa na tle niżu demograficznego. W tej sytuacji istnieje niesamowicie duże zapotrzebowanie na fachowe pomoce domowe zajmujące się osobami starszymi. Niemiecki system ubezpieczeń społecznych nie jest w stanie pokryć kosztów optymalnej opieki dla coraz większej ilości seniorów ze składek, które były wpłacane przez całe życie. Z tego też powodu kwitnie parca na czarno w tej dziedzinie opieki nad osobami starszymi, gdyż niejednokrotnie nie stać niemieckich seniorów na całodzienną lub całodobową opiekę lub opłacenie domu seniora według „państwowych“ stawek. Praca na czarno (Schwarzarbeit) jest wykroczeniem, za które grozi pracownikowi kara grzywny do EUR 5.000 (Bußgeld), natomiast pracodawcy – do EUR 500.000 na podst. § 404 SGB III (3 księga niemieckiego kodeksu socjalnego).

Istnieją jednak możliwości legalnego zatrudnienia polskich pomocy domowych w Niemczech. Obie formy są legalne po spełnieniu poniższych warunków. Najprawdopodobniej nie będzie w najbliższym czasie, tzn. do końca okresu przejściowego, innej legalnej formy zatrudnienia w tej dziedzinie.

Poniżej przedstawione możliwości zatrudnienia zróżnicowane są zarówno pod względem formy zatrudnienia jak i rodzaju wypełnianych obowiązków.

1. Możliwość: zatrudnienie polskiej pomocy domowej (Haushaltshilfe), opiekunki (Pflegekraft) lub siostry (Krankenschwester) oddelegowanej przez polskiego pracodawcę do Niemiec na podstawie swobody świadczenia usług w obrębie Uni Europejskiej.

Funkcjonuje to w ten sposób, że polskie pomoce domowe zatrudnione u polskiego pracodawcy na podstawie umowy o pracę, zostają odsyłane (oddelegowane) do Niemiec na maksymalny okres 12 miesięcy. Umowa o świadczenie usług zawarta jest tylko pomiędzy polską firmą jako usługodawcą (Dienstleistungserbringer) a osobą, u której wykonywane jest świadczenie (Dienstleistungsnehmer), czyli przeważnie osobą wymagającą opieki lub jej rodziną.

Polska pomoc domowa lub opiekunka do osób starszych musi posiadać zaświadczenie z ZUS-u (Formularz E 101), które poświadcza jej legalne oddelegowanie zagranicę.

Pomoc domowa nie jest więc pracownikiem osoby, u której wykonuje świadczenie! Dlatego też osoba oddelegowana nie potrzebuje pozwolenia na pracę w Niemczech (Arbeitsgenehmigung).

Oznacza to również, że wynagrodzenie pomocy domowej nie jest płacone jej przez osobę, którą się ona opiekuje, tylko przez jej polskiego pracodawcę. Usługobiorca rozlicza się również z polskim usługodawcą, a więc pracodawcą pomocy domowej.

Umowy tego typu dochodzą do skutku przeważnie za pośrednictwem agencji (Vermittlungsagentur) z siedzibą w Niemczech, które mają kontakty z polskimi firmami zatrudniającymi pomoce domowe. Pośrednicy otrzymują od usługobiorcy jenorazową opłatę za pośrednictwo, jeżeli umowa pomiędzy uługodawcą a niemieckim usługobiorcą dojdzie do skutku.

Ważne jest, aby pośrednik nie otrzymywał wynagrodzenia za świadczenie usług przez polską firmę, gdyż może to wywołać podejrzenie nielegalnego zatrudniania pracowników oddelegowanych na czas (Zeitarbeitnehmer), które jest bezwzględnie ścigane przez Główny Urząd Ceny (Hauptzollamt) i obwarowane wysokimi karami.    

2. Możliwość: zatrudnienie polskiej pomocy domowej bezpośrednio przez osobę wymagającą opieki.

Dopuszczenie do niemieckiego rynku pracy polskich pomocy domowych następuję tylko i wyłącznie pod warunkiem wykonywania pomocy domowych (hauswirtschaftliche Arbeit) z wyłączeniem opieki nad osobą starszą (Altenpflege) według niemieckiej ustawy o ubezpieczeniach z tytułu opieki (Pflegeversicherung).

W odróżnieniu od oddelegowanego pracownika, pomoc domowa zatrudniona bezpośrednio u osoby wymagającej opieki (pracodawcy) musi posiadać pozwolenie na pracę (Arbeitsgenehmigung) wydawane przez niemiecki urząd pracy (Arbeitsagentur). Pozwolenie na pracę może być wydane na maksymalnie 3 lata.

Polska pomoc domowa musi zostać ubezpieczona przez swojego pracodawcę. Podlega ona więc obowiązkowi ubezpieczeń społecznych jak każdy inny zatrudniony a Niemczech pracownik, a więc: ubezpieczeniu chorobowemu, od opieki, emerytalnemu, wypadkowemu oraz od utraty miejsca pracy (Kranken-, Pflege-, Renten-, Unfall- und Arbeitslosenversicherung).

Warunki pracy i płacy nie mogą odbiegać od warunków pracy i płacy niemieckich pracowników wykonujących podobne czynności. Wynagrodzenie określane jest przez układy zbiorowe (Tarifverträge). Tygodniowy czas pracy nie może wynosić więcej niż 38,5 godzin.

PRAWO RODZINNE: Prawo dziadków do kontaktów z wnukami - Umgangsrecht der Großeltern

Zarówno rodzice jak i dziadkowie są ważnymi postaciami w życiu dziecka kształtującymi jego osobowość oraz poczucie więzi rodzinnych. Ten fakt zsuwa się na dalszy plan, gdy po rozwodzie, w trakcie separacji, czasami nawet po śmierci jednego z małżonków następuje całkowite lub częściowe zerwanie kontaktów z rodzicami rozwiedzionego małżonka. Dotyczy to nie tylko stosunków między teściami i zięciami czy synowymi lecz również między dziadkami oraz wnukami. Jaki jest tego powód? Dziadkowie są niewygodni dla rozwiedzionych rodziców, gdyż zbyt bardzo przypominają byłego małżonka. Poza tym dominują nieprzyjemne wspomnienia oraz uczucie rozczarowania z powodu nieudanego małżeństwa. Jeżeli dziadkowie chcą w dalszym ciągu, tzn. po rozwodzie lub w trakcie separacji, brać czynny udział w wychowaniu wnuka, napotykają na trudności związane z utrzymywaniem kontaktu z wnukami. Niejednokrotnie rodzice po prostu zabraniają kontaktów z dzieckiem lub je utrudniają. Powodem może być również zaborczość obu stron w stosunku do dziecka. Z prawnego punktu widzenia nie jest to jednak zawsze dopuszczalne.

§ 1685 I BGB (Bürgerliches Gesetzbuch - niemiecki kodeks cywilny) reguluje między innymi prawo dziadków do kontaktu z wnukami. Na podstawie tego przepisu dziadkom przysługuje prawo do kontaktu (Umgangsrecht), jeżeli ten kontakt służy dobru dziecka (Wohl des Kindes). Czy tak jest, muszą udowodnić dziadkowie. Generalnie kontakt dziecka z dziadkami jest w jego interesie, gdyż służy pogłębianiu stosunków międzyludzkich, ważnych dla socjalnego oraz emocjonalnego rozwoju dziecka. W przypadku poważnej różnicy zdań między rodzicami a dziadkami należy zaznaczyć, że zdanie rodzica, któremu przysługuje prawo rodzicielskie (Sorgerecht) ma większą wagę niż wola dziadków. Dziadkom przysługuje prawo do kontaktu, tzn. widzenie lub odwiedzanie wnuka, jeżeli między dziadkami a wnukami powstała silna więź rodzinna, przykładowo na skutek ciągłej opieki nad dzieckiem podczas, gdy rodzice są czynni zawodowo.

Orzecznictwo w tej kwestii nie jest jednolite. Sąd Wyższy Krajowy (Oberlandesgericht) w  Hamm odrzucił wniosek dziadków o prawo do kontaktu z powodu napiętych stosunków między rodzicami a dziadkami dziecka. W danym przypadku sąd stwierdził, iż kontakty dziecka z dziadkami nie służą jego dobru, gdy odbywają się w nieprzyjemnej, psychicznie obciążającej je atmosferze ciągłych kłótni (decyzja z dnia 23.06.2000 – 11 UF 26/00).

Inny z Sąd Wyższy Krajowy w Celle rozstrzygnął w podobnym przypadku na korzyść dziadków argumentując, iż kontakt z dziadkami jest sprzyjający dobru dziecka. Sąd podkreślił, że prawo do kontaktu nie wynika z uzasadnionego prawa dziadków do kontaktu, lecz może zostać stwierdzone wyłącznie z punktu widzenia dobra dziecka (decyzja z dnia 22.04.1999 – 18 UF 4/99).

PRAWO sąsiedzkie: Grillowanie z prawnego punktu widzenia, czyli nie rób drugiemu, co tobie niemiłe!

Generalnie grillowanie dozwolone jest na tarasie, balkonie lub w ogrodzie, o ile z tego powodu prawa innych lokatorów nie zostaną ponad miarę naruszone. Zasada ta obowiązuje zarówno w stosunku do lokatora (Mieter), wynajemcy (Vermieter) czy też właściciela domu lub mieszkania. Zawsze trzeba jednak mieć na względzie dobro sąsiadów. Ponieważ od godziny 22.00 do 6.00 obowiązuje cisza nocna, należy ściszyć muzykę oraz zachowywać się tak, aby nie przeszkadzać sąsiadom swym zachowaniem. W przeciwnym wypadku grozi kara grzywny (Bußgeld, Geldbuße) według § 117 OWiG, ustawy o wykroczeniach, do 5000 Euro. W „ normalnych” przypadkach hałasowania trzeba liczyć się z grzywną w wysokości 15-30 Euro.

Poza tym towarzystwo grillujące poddane jest ograniczeniom wynikającym z ustaw o ochronie przed imisjami (Immisionsschutzgesetze der Länder).

Według tej ustawy zabronione jest grillowanie na świeżym powietrzu, gdy dym oraz intensywne zapachy spowodowane paleniem drewna, węgla oraz potraw na grillu wnikają do pomieszczeń mieszkalnch sąsiadów. W tej sytuacji mamy doczynienia z wykroczeniem (Ordnungswidrigkeit)

i obowiązkiem zapłacenia grzywny, której wysokośc podlega uznaniu sądu, maksymalnie 10.000 Euro. Grillując na na tarasie lub w ogrodzie możemy używać grilla na węgiel. Z kolei na balkonie wolno używać z powodu ochrony przeciwpożarowej (Brandschutz) wyłącznie grilla elektrycznego. Rozpalanie ognia i grillowanie w lesie jest z tego samego powodu również zabronione.

Oto kilka przykładów z bardzo obszernego i mało jednolitego orzecznictwa dotyczącego swobody grillowania:

●         dwa razy w miesiącu w ogrodzie w miejscu najbardziej oddalonym od sąsiada;

●         od kwietnia do września na balkonie lub tarasie raz w miesiącu; obowiązek informacji sąsiadów o planowanym grylowaniu 48 godzin przed imprezą;

●         trzy razy lub 6 godzin w roku na tarasie;

●         inny sąd stwierdził, że wolno grillować 4 razy w roku i nawet do godziny 24.00!

W umowach o najem (Mietvertrag) spotykane są często regulacje zabraniające grillowania na balkonie lub tarasie. Jeżeli lokator działa wbrew temu zakazowi, wynajemca może wypowiedzieć mu umowę (Kündigung) po wcześniejszym upomnieniu (Abmahnung). Landgericht Essen AZ: 10 S 438/01, 7.2.2002.

Aby nie przytrafiło się nam, co pewnemu nerwowemu sąsiadowi, radzę: nie rób drugiemu, co tobie niemiłe! Ów sąsiad wylał ze złości przez okno wiadro wody na rozpalony grill swojego sąsiada dopuszczając się uszkodzenia rzeczy (Sachbeschädigung) oraz zniewagi (Beleidigung), za co sąd skazał go na 1500 DM (ok. 750 Euro) grzywny; Amtsgericht München, wyrok z dnia 19.06.2001.

Być może nie doszłoby do tego incydentu, gdyby grillowe towarzystwo zaprosiło samotnego sąsiada na kiełbaskę i zimne piwo w swoim ogrodzie.

PRAWO WŁASNOŚCI INTELEKTUALNEJ, PRAWO MARKOWE:

Sprzedaż markowych towarów w ebay – pytania i odpowiedzi

W czasach elektronicznego przekazu informacji oraz sprzedaży towarów przez internet pojawiły sie nowe zagadnienia prawne dotyczące pogwałcenia praw własności intelektualnej. Poniżej będzie mowa o problematyce prawa markowego (Markenrecht). Wiele marek i znaków towarowych (luksusowe marki odzieży, aksesorii, produktów elektronicznych), które są aktualnie modne i przez to bardzo pożądane, ale dosyć kosztowne, zostaje fałszowane w celach komercyjnych. Właściciele owych marek starają sie temu zapobiec przez wyszukiwanie sprawców nielegalnie handlujących pirackimi towarami. Na zlecenie właścicieli marek “przeczesywany” jest w szczególności ebay. Po znalezieniu sprawców adwokacj dochodzą (czasami rzekomych) praw swoich zleceniodawców z tytułu pogwałcenia prawa markowego. 

Pytanie 1: Od czasu do czasu sprzedaję nie- lub używane albo wyszłe z mody ubrania markowe lub akcesoria mody (torebki, paski itp.) przez portal internetowy ebay. Po zakończeniu aukcji otrzymałam pismo z kancelarii adwokackiej, która zwróciła mi uwagę na łamanie przepisów dotyczących prawa markowego. Do pisma przewodniego (Abmahnung) dołączone było oświadczenie, na podstawie którego mam się zobowiązać do zaniechania bezprawnego używania marki oraz ponownej jej sprzedaży w przyszłóści. Po za tym miałam się zobowiązać do pokrycia kosztów adwokackich w wysokości prawie EUR 2.000,00. Zalecono mi odesłanie tego podpisanego oświadczenia oraz zapłacenie kosztów adwokackich w celu uniknięcia procesu sądowego. Czy muszę podpisać owo oświadczenie i zapłacić koszta adwokackie? Co mi grozi, gdy tego nie uczynię?

Odpowiedź: W ostanim czasie zaobserwować można nową falę upomnień (Abmahnung) skierowanych do osób oferujących rzeczy markowe na aukcjach internetowych (ebay).

Na wstępie należy zaznaczyć, iż tego rodzaju łamanie prawa w rozumnieniu prawa o nieuczciwej konkurencji (Wettbewerbsrecht) może być dokonane jedynie przez konkurenta (Mitbewerber) prowadzącego działalność gospodarczą (Geschäftverkehr), a nie osobę prywatną, czyli konsumenta (Verbraucher).

Jednak osoba prywatna może być również uznana za konkurenta. Nie gra tu roli faku, iż owa osoba nie ma zameldowanej działalności gospodarczej (Gewerbeanmeldung), nie zadeklarowała swoich wpływów ze sprzedaży urzędowi skarbowemu (Finanzamt) oraz nie odprowadza do niego podatku obrotowego (VAT). Wprawdzie nie ma jeszcze wyroku sądu najwyższego jednoznacznie stwierdzającego, kiedy konsument prowadzi działalność gospodarczą, ale aby stwierdzić, czy ktoś jest konkurentem czy tez zwykłym konsumentem należy wziąć pod uwagę następujące fakty:

-         sprzedaż podobnych towarów (np. 3 identyczne nowe markowe T-Shirty, każdy innej wielkości);

-         owe towary są nowe (z metkami oraz ewntualnie z ceną);

-         sprzedaż następuje w dużym stylu; ilość transakcji w określonym czasie (np. 10  produktów miesięcznie lub 40 w przeciągu 5 miesięcy);

-         rzeczy zostały wcześniej taniej zakupione, w celu dalszej sprzedaży z zyskiem;

-         konsument oferuje rzeczy prywatnie („von privat“), ale posiada własny ebay Shop lub jest z racji ilości dokonanych transakcji „topsellerem“.

Osoba prywatna nie musi się obawiać sankcji z tytułu nieuczciwej konkurencji, jeżeli może udowodnić, iż sprzedaż nastąpiła na skutek likwidacji prywatnej kolekcji lub spadku. 

Pytanie 2: Podczas urlopu za granicą kupiłam bardzo korzystnie parę markowych rzeczy, które chciałabym sprzedać po wyższej cenie przez ebay. Muszę obawiać się konsekwencji ze strony adwokatów reprezentujących właścicieli owej marki?

Odpowiedź: To zależy od tego, o jaką markę tu chodzi, czy owy produkt jest legalnie rozpowszechniany w kraju, w którym został zakupiony i co najważniejsze, czy jest to rzeczywiście oryginalny towar, a nie podrobiony (fake). Kupując „markowe“ rzeczy na bazarach po podejrzenie niskiej cenie, a nie w autoryzowanych sklepach, powinno się każdemu nasunąć przypuszczenie, że zakupiony przez nas towar nie jest oryginalny.

Przykład 1: Kupując np. we Włoszech od ulicznego sprzedawcy lub w jakimś azjatyckim kraju okulary marki „Prada“ za EUR 10,00 jest oczywiste, iż nie jest to oryginalny towar. Jeżeli zechcę owe okulary sprzedać w ebay jako oryginalny towar, muszę liczyć się z otrzymaniem upomnienia (Abmahnung) połączone z oświadczeniem o zaniechaniu bezprawnego używania marki (strafbewehrte Unterlassungs- und Verpflichtungserklärung) oraz z obowiązkiem pokrycia wysokich kosztów adwokackich. Brak świadomości, iż towar jest podrobiony, nie chroni przed prawnymi konsekwencjami wynikającymi ze złamania praw markowych. W każdym wypadku powinno się zaniechać sprzedaży pirackich towarów, gdyż może być to bardzo kosztownym przedsięwzięciem.

Przykład 2: Inaczej przedstawia się sytuacja, gdy oferuję w ebay-u moje legalnie zakupione okulary (oczywiście po regularnej cenie w autoryzowanym sklepie „Prada“). Niezależnie od tego, czy sprzedaje je używane, czy też oryginalnie zapakowane, mam prawo do ich sprzedaży bez obawy przed złamaniem prawa markowego. Towary, które zostały legalnie wprowadzone na rynek europejski i zakupione u handlarza podsiadającego licencję na ich sprzedaż na terenie EU, podlegają mianowicie zasadzie wyczerpania prawa markowego (Erschöpfungsgrundsatz) z tą konsekwencją, iż właściciel marki nie może zabronić dalszej sprzedaży swoich produktów.

Natomiast należy bardzo uważać, gdy sprzedawany towar nie jest (jeszcze) wprowadzony na unijny rynek, i rozprowadzany jest np. jedynie w USA. Znaczy to, iż istnieje całkowity zakaz sprzedaży tego towaru na terenie EU, a więc również przez ebay w Europie.

W razie wątpliwości należy zwrócić się do organizacji ochrony praw konsumenta (Verbraucherzentrale) lub do adwokata.

W następnej części poruszony będzie temat nielegalnego „ściągania“ muzyki z internetu (File-Sharing).

FILE SHARING - Może być drogo…Upomnienie (Abmahnung) z tytułu naruszenia praw autorskich przy ściąganiu i oferowaniu muzyki w internecie

Pytanie: Kilka dni temu otrzymałem list z kancelarii adwokackiej wraz z informacją o zakazie bezprawnego używania przeze mnie utworów muzycznych. Owo upomnienie zawiera również oświadczenie o zaniechaniu dalszych naruszeń prawa na przyszłość. Po podpisaniu tego oświadczenia, w którym zawarte jest zobowiązanie o zapłaceniu przeze mnie EUR 3.000,00 odszkodowania oraz pokryciu kosztów adwokackiech sprawa będzie zamknięta. W przeciwnym raziem mogę liczyć się z postępowaniem sądowym, które pociągnie za sobą dalsze koszty. Jak mam się zachować?

Odpowiedź: Z racji wzmorzonego rozpowszechniania muzyki przez internet, przemysł fonograficzny poniósł ogromne straty, gdyż fani muzyki (filmów, gier komputerowych itp.) zamiast kupować nowe płyty korzystają z ogólnodostępnych giełd muzycznych (Tauschbörsen - Filesharing) w internecie (eMule, Morpheus, Limewire, Kazza itp) i „ściągają“ sobie ulubione utwory bezpłatnie. Wytwórnie płytowe przestały akceptować ten stan rzeczy i wszczęły poważną ofensywę przeciwko internautom.

Warto wiedzieć, iż na podstawie § 106 ustawy o własności intelektualnej (Urhebergesetz) za naruszenie prawa autorskiego grozi kara pieniężna lub kara pozbawienia wolności do lat 3.

Po otrzymaniu upomnienia (Abmahnung) od adwokata, do którego załączone jest przeważnie oświadczenie (Verpflichtungs- und Unterlassungserklärung) o zobowiązaniu się do zaniechania na przyszłość bezprawnego używania własności intelektualnej należy się zastanowić:

-         Czy naprawdę jestem sprawcą? Często zdarza się, że telefon lub/i internet zarejestrowany jest na rodziców, a utwory muzyczne lub filmy „ściągane“ są z internetu przez małoletnie lub dorosłe pociechy. W zależności od sądu i poszczególnego przypadku kwestia sprawcy może nie grać roli i za zachowanie dzieci odpowiadają rodzice. W tym celu ważne jest, aby zabronić dzieciom korzystania z muzycznej giełdy wymiany (Tauschbörse). Może się zdarzyć, że znajomi korzystający z naszego internetu za naszą zgodą czy też bez lub też osoby trzecie, np. przy wolnodostępnym połączeniu WLAN dokonali narszenia praw autorskich na „nasze konto“;

-         Ile danych zostało udostępnionych? Pismo adwokata zawiera również dokładną listę utworów muzycznych (tytuł oraz wykonawcę), które zostały skopiowane lub udostępnione innym internautom w danym czasie (kilkadziesiąt czy kilka tysięcy).

W zależności od konkretnego przypadku należy zwrócić się o poradę do adwokata zajmującego się prawem własności intelektualnej. Ważne jest to w szczególności, gdy owo pismo poprzedzone było postępowaniem karnym w tejże sprawie i czy sprawca obciążył się własnymi zeznaniami. W powyższym przypadku mamy do czynienia z propozycją ugody (Vergleich), po której zawarciu sprawa jest zamknięta, o ile sprawca nie powtórzy swego czynu (nauczka na przyszłość).

Od początku roku 2007 przedstawiciele firm fonograficznych wysłali ok. 25.000! upomnień z tytułu nielegalnego ściągania muzyki z internetu (Musikuploads). 

Poniżej przykładowe kary oraz odszkodowania:

-         23-letni student, który skopiował z internetu ok. 6.000 tytułów zapłacił EUR 8.000,00 odszkodowania oraz został skazany na karę pieniężną (80 Tagessätze);

-         57-letni nauczyciel oferował 2.000 nielegalnych plików: kara – EUR 10.000;

-         Internauta oferował 1.200 nielegalnych plików muzycznych: sprawa karna została umożona po zapłaceniu kary w wys. EUR 1.000,00. Odszkodowanie dla firmy fonograficznej EUR 7.500,00;

-         16-letnia uczennica zapłaciła EUR 2.000,00 za nielegalne ściągnięcie ok. 500 tytułów;

-         21-letni student zapłacił EUR 3.000,00 za udostępnienie 575 tytułów;

-         za sprzedaż w ebay-u ponad 1.000 nielegelnie skopiowanych plików internauta został skazany na karę w wys. EUR 9.000,00!

Do tego dochodzą oczywiście koszta adwokackie strony przeciwnej (o ile nie zawarte w kwocie ugody) oraz swoje własne (ok. EUR 500-1.500).

Pytanie: Jak funkcjonuje takie „ściąganie“ muzyki technicznie?

Odpowiedź: File sharing oznacza udostępnienie (upload) bazy danych z własnego komputera innym internautom znajdującym się jednocześnie w internecie, czyli kopiowanie (download) danych z komputera na komputer. W tym celu potrzebny jest specjalny program komuterowy stwarzający jak gdyby loklalną sieć (lokales Netzwerk), umożliwiający dostęp do bazy danych i wymiany owych danych przez kopiowanie.

Pytanie: Znaczy to, że nie mogę udostępniać np. utworu muzycznego lub filmu, który zakupiłem legalnie?

Odpowiedź: Należy zaznaczyć, że kupując płytę kompaktową lub DVD nabywa się tylko jej własność jako przedmiot. W żadnym wypadku nie nabywa się praw autorskich i dlatego nie wolno rozpowszechniać zawartej na płytach muzyki lub filmów bez pozwolenia właściciela praw autorskich (np. licencji). Dozwolone jest jedynie kopiowanie dla własnego użytku. Kto kopiuje legalnie zakupioną płytę kompaktową w celu dalszej jej sprzedaży działa nielegalnie. Dla przykładu: po zakupieniu płyty, która mi się bardzo podoba mam zamiar ją skopiopwać i sprezentować przyjaciołom, gdyż wiem, że noszą się z zamiarem zakupu tejże płyty: nielegelne!

Pytanie: Od dłuższego czasu jestem aktywnym członkiem e-Mule. Jaka jest szansa, że nie zostanę przyłapany?

Odpowiedź: To kwestia czasu lub też (nie)szczęścia. Znane firmy fonograficzne jak n.p. EMI, Sony BMG Musik, Universal sowie Warner Music zleciły firmom zajmującym się ochronie własności intelektualnej (np. proMedia z Hamburga) “przeczesywanie” giełd wymiany muzyki i wyszukiwanie osób łamiących prawa autorskie. Stwierdzone zostają następujące fakty: adres IP, rodzaj oraz ilość danych (lista utworów muzycznych z tytułami i wykonawcami) w określonym czasie. Natomiast dane sprawcy zostają ustalone przez prokuraturę w ramach postępowania karnego wszczętego na wniosek właściciela praw autorskich na postawie numeru telefonu. W tej sytuacji można jedynie stwierdzić na kogo jest zameldowane połączenie internetowe. Osoba ta nie musi być jednak, jak wyżej zaznaczono, sprawcą.

INTERNETRECHT, Zakupy w internecie – Ebay

Pytanie: Niedawno dokonałam zakupu dosyć drogich markowych butów w internecie (Ebay), za które oczywiście zapłaciłam z góry. Pomimo wielokrotnych zapytań sprzedawca nie dostarczył mi zakupionej rzeczy? Co mam zrobić?

Odpowiedź: Niestety jest dużo „czarnych owiec“ w internecie i niejednokrotnie zdarza się, iż zakupiony towar nigdy nie dotrze do kupującego, lub dociera uszkodzony, używany lub nawet podrabiony (w szczególności przy zakupie markowych produktów).

Po zakończeniu aukcji internetowej i zapłaceniu następuje przeważnie dostarczenie towaru, jeżeli mamy do czynienia z uczciwym sprzedawcą. Jeżeli bezowocne oczekiwanie trwa więcej niż tydzień, należy wysłać do sprzedawcy pisemne żądanie dostarczenia towaru w przeciągu 7 dni. W piśmie wystosowanym do sprzedawcy należy podać numer zakupionego artykułu oraz numer samej aukcji ( Ebay). Jednocześnie należy oświadczyć, iż w razie niedotrzymania terminu przez sprzedawcę, nastąpi wycofanie się z umowy (Rücktritt) oraz żądanie zwrotu zapłaconej sumy. Jeżeli sprzedawca nie zareaguje na nasze oświadczenie, można rozpocząć postępowanie w celu uzyskania sądowego nakazu zapłaty (Mahnverfahren) polegający na wypełnieniu formularza, w którym zawarte są dane kupującego, sprzedawcy oraz suma, którą sprzedawca powinien zwrócić (Kaufpreis).

W sytuacji, gdy sprzedawca twierdzi, iż wysłał towar, musi ten fakt udowodnić np. przez przedłożenie faktury, zaświadczenie o wysłaniu przesyłki pocztowej lub świadków.

Jeżeli sprzedawca udowodni, że wysłał przesyłkę, dalsze konsekwencje zależą od tego, czy sprzedaż w internecie nastąpiła w ramach działalności gospodarczej (gewerblich), czy też od osoby prywatnej.

W pierwszym przypadku ryzyko zaginięcia towaru spoczywa na sprzedawcy, który musi zwrócić pieniądze za zakupiony towar, który nigdy nie dotarł do kupującego.

Jeżeli sprzedawca jest osobą prywatną, ryzyko zaginięcia towaru ponosi kupujący. W tej sytuacji nie można żądać zwrotu zapłaconej ceny.

PRAWO KARNE - Jak zachować się po zatrzymaniu przez policję? Część I.

Miły wieczój w knajpie nie zawsze kończy się przyjemnie... Pod wpływem alkoholu dochodzi niejednokrotnie do ostrej wymiany zdań lub rękoczynów kończących się często złamanym nosem, podbitym okiem lub uszkodzonym łukiem brwiowym. Bójka kończy się przeważnie interwencją policji, która zabiera wszystkich uczestników bijatyki na komisariat w celu wyjaśnienia incydentu. Od tego momentu mają miejsce zdarzenia istotne z prawnego punktu widzenia. Osoby biorące udział w bójce przesłuchiwane są generalnie jako osoby podejrzane z tytułu uszkodzenia ciała (Körperverletzung, §§ 223 ff. StGB (Strafgesetzbuch – niemiecki kodeks karny) lub rzeczy (Sachbeschädigung, § 303 StGB) albo innych deliktów, niezależnie od tego, czy brały w niej czynny czy bierny udział.

Po przybyciu na komisariat policja dokonuje przesłuchania zatrzymanych uczestników bójki (Beschuldigtenvernehmung) w celu odtworzenia zdarzenia. Nim nastąpi przesłuchanie, policja stwierdza tożsamość osób podejrzanych, przy czym na podstawie §§ 163 a, 136 ff. StPO (Strafprozessordnung– niemiecki kodeks postępowania karnego) ma obowiązek:

-           poinformować podejrzanych o przyczynie zatrzymania, czyli jakie przestępstwo jest zarzucane podejrzanemu (n.p. Körperverletzung) oraz

-           pouczyć o prawie do milczenia (Schweigerecht) oraz

-           pouczyć o prawie do konsulatcji z adwokatem;

-           ponadto, gdy podejrzany nie włada wystarczająco dobrze językiem niemieckim policja musi zapewnić mu tłumacza.

Wielu podejrzanych nie wie, jakie prawa im przysługują. Generalnie nie ma obowiązuku składania zeznań przed policją. Oczywiście każdy podejrzany ma prawo zadecydować, czy chce składać zeznania, czy też nie. Dlatego też istnieje obowiązek pouczenia ze strony policji (Belehrungspflicht). Na podstawie prawa do milczenia (Schweigerecht) podejrzany nie musi odpowiadać na pytania policji. Może więc milczeć i nie wiążą się z tym żadne negatywne konsekwencje prawne. Jeżeli chodzi o stwierdzenie tożsamości, sprawa wygląda inaczej. W sytuacji, gdy podejrzany nie chce ujawnić swoich danych personalnych policja może go przeszukać, pobrać odciski palców oraz sfotografować również wbrew jego woli, co jest często nieprzyjemnym i upokarzającym przeżyciem. Te środki (erkennungsdienstliche Maßnahmen) na podstawie § 81 b StPO służą w tym przypadku stwierdzeniu tożsamości podejrzanego (Identitätsfeststellung).

PRAWO KARNE - Jak zachować się po zatrzymaniu przez policję? Część II

W poprzednim artykule była mowa o postępowaniu policji podczas przesłuchania na komisariacie. Jeżeli po tym fakcie podejrzany otrzymał wezwanie na policję (Vorladung) w celu złożenia zeznań, nie jest również zobowiązany do stawienia się na przesłuchanie. Policja nie ma prawa go z tego powodu zatrzymać i zmusić legalnymi środkami do stawienia się na komisariat. Oczywiście i w tej sytuacji każdy podejrzany ma prawo zadecydować, czy chce składać zeznania, czy też nie, gdyż prawo do milczenia wywodzi się z zasady prawnej, że nikt nie musi się sam obciążać.

Najpóźniej w momencie otrzymania wezwania na policję jest jednak pewne, że prowadzi ona postępowanie dochodzeniowe (Ermittlungsverfahren). Po jego zakończeniu akta przedkładane prokuraturze (Staatsanwaltschaft), która z kolei kieruje sprawę do sądu, o ile stwierdzi, iż na podstawie zebranego materiału dowodowego podejrzany może zostać oskarżony.

Inaczej niż przed policją wygląda sprawa zeznań przed prokuraturą oraz sądem karnym (Strafgericht). Wprawdzie podejrzany musi sie stawić na przesłuchanie, w dalszym ciągu przysługuje mu prawo do milczenia (Schweigerecht). Gdy podejrzany nie stawi się na przesłuchanie do prokuratury, może ona użyć środków przemocy.

Czy podejrzany powinien złożyć zeznanie, czy też nie, zależy od konkretnego przypadku. Rozsądnie jest zdać relację z incydentu, gdy podejrzany (Beschuldigter), a później, o ile dojdzie do rozprawy sądowej, oskarżony (Angeklagter) może zeznać fakty, które go odciążą i ewentualnie doprowadzą do uniknięcia lub złagodzenia kary.

Głównym problemem dotyczącym zeznań jest fakt, iż podejrzany nie wie, jakiej treści zeznania złożyły inne osoby (świadkowie lub inni oskarżeni). Adwokaci polecają często powołanie się na prawo do milczenia, które przysługuje podejrzanemu lub oskarżonemu przez cały tok postępowania, i odczekanie kontaktu ze strony prokuratury. Ani podejrzany, ani jego adwokat nie mają wglądu do akt sprawy dopóki policja prowadzi postępowanie dochodowe (Ermittlungsverfahren). Po jego zamknięciu prokurator udziela prawa wglądu do akt (Akteneinsicht) na podstawie § 147 StPO (Strafprozessordnung – kodeks postępowania prozesowego), ale tylko obrońcy, gdyż samemu oskarżonemu prawo to nie przysługuje. Jeżeli oskarżony nie ma adwokata, może złożyć wniosek o udzielenie informacji znajdujących się w aktach lub udostępnienie kopii (Abschrift) z akt.

Po otrzymaniu akt wiadomo jest dokładnie, jakie zarzuty postawione są przeciwko oskarżonemu i jakie zeznania złożyły inne osoby w tej sprawie. Adwokat ma również prawo do obecności w trakcie przesłuchania świadków. Po zakończeniu postępowania prokuratura wnosi do sądu na podstawie § 170 StPO akt oskarżenia (Anklageschrift) lub wydaje postanowienie o umorzeniu postępowania (Einstellungsverfügung).

O toku postępowania przed sądem karnym mowa będzie poniżej.

PRAWO KARNE: Postępowanie przed sądem karnym (Hauptverhandlung)

Jeżeli po zakończeniu postępowania prokuratura nie wydała postanowienia o umorzeniu postępowania (Einstellungsverfügung) tylko wniosła do sądu akt oskarżenia (Anklageschrift) a sąd na jego podstawie wydał postanowienie o otwarciu postępowania, podejrzany nie jest więcej określany jako Beschuldigter lecz jako oskarżony (Angeklagter). Rozprawa główna jest rozprawą publiczną z wyjątkiem postępowania karnego w stosunku do nieletnich (Jugendgericht). Ważna jest obecność: oskarżonego oraz jego obrońcy w przypadku obrońcy z urzędu (Pflichtverteidiger), prokuratora oraz sędziego (jeżeli sędzia ucina sobie drzemkę w trakcie rozprawy, uznawany jest za nieobecnego).

Rozprawa rozpoczyna się

-           wywołaniem sprawy (Aufruf der Sache) po czym sędzia stwierdza, czy wyżej wymienione osoby są obecne. W przypadku świadków oraz biegłych sędzia poucza ich o ich obowiązkach i nakazuje opuszczenie sali rozpraw;

-           następnie oskarżony składa zeznania dotyczące jego danych osobistych (Vernehmung zur Person);

-           kolejnym punktem jest odczytanie aktu oskarżenia (Anklageschrift) przez prokuratora, w którym zawarte są zarzuty przeciwko oskarżonemu;

-           oskarżony zostaje pouczony o prawie odmowy zeznań (Aussageverweigerungsrecht), gdyż nikt nie ma obowiązku składania obciążających zeznań przeciwko sobie samemu;

-           Jeżeli oskarżony nie korzysta z tego prawa, składa zeznania (Vernehmung zur Sache);

-           następnie sędzia otwiera postępowanie dowodowe (Beweisaufnahme), w trakcie którego przesłuchiwani są świadkowie oraz biegli. Po przesłuchaniu przez sędziego świadkowie są do dyspozycji prokutarora oraz obrońcy przy czym nie tylko oni mogą zadawać pytania świadkom. Prawo to przysługuje również samemu oskarżonemu;

-           po zamknięciu postępowania dowodowego prokurator wygłasza mowę oskarżycielską (Plädoyer) zawierającą podumowanie postępowania oraz wniosek o karę (n.p. 10 miesięcy w zawieszeniu);

-           odpowiedzią na mowę oskarżycielską prokuratora jest mowa obrończa adwokata, która ma na celu podważenie argumentów prokuratora na korzyść oskarżonego;

-           po wywodach prokuratora oraz obrońcy sędzia udziela oskarżonemu prawa do ostatniego słowa (das letzte Wort).

-           po naradzie sąd ogłasza wyrok wraz z jego ustnym uzasadnieniem;

-           po ogłoszeniu wyroku następuje jeszcze pouczenie o możliwości wniesienia środków odwoławczych (Berufung, Revision) przez skazanego. Po ogłoszeniu kary oskarżony staje sie osądzonym (Verurteilter).

PRAWO KARNE: Areszt śledczy (Untersuchungshaft, w skrócie U-Haft)

Informacje ogólne

Areszt śledczy ma na celu zabezpieczenie przyszłego postępowania przed sądem karnym lecz nie jest karą. W sensie prawnym nie jest on równoznaczny z karą pozbawienia wolności, gdyż w momencie wydania nakazu karnego nie jest jeszcze udowodnione, że podejrzany (Beschuldigter) dokonał zarzucanego mu czynu. Ten fakt zostanie dopiero stwierdzony po przeprowadzeniu rozprawy i zapadnięciu wyroku. W praktyce znaczy areszt karny dla podejrzanego ogromne ukrócenie jego praw zasadniczych, w szczególności pozbawienie wolności. Areszt śledczy przeprowadzany jest w zakładzie karnym (Justizvollzugsanstalt, w skrócie JVA)

Kto może wydać nakaz aresztu śledczego? Policja czy prokuratura?

Do wydania nakazu aresztu śledczego jest upawniony wyłącznie sędzia (Ermittlungsrichter) na podstawie decyzji (Haftbefehl) po uprzednim przesłuchaniu podejrzanego.

Czy będąc w areszcie śledczym otrzymam automatycznie obrońcę z urzędu? Kto ponosi koszta adwokackie?

Jeżeli podejrzanemu zarzucane jest poważne przestępstwo, tzn. takie za które grozi kara pozbawienia wolności, sąd przyznaje mu obrońcę z urzędu (Pflichtverteidiger), § 140 StPO. Gdy podejrzany nie ma środków na pokrycie kosztów swojego obrońcy oraz czyn mu zarzucany nie jest „poważnym“ przestępstwem, tylko wykroczeniem, nie zostanie mu przyznany obrońca z urzędu. Podejrzany musi sam pokryć honorarium swojego adwokata. Podejrzany nie musi się obawiać, że nie znajdzie adwokata chętnego do przejęcia jego obrony. W zakładzie karnym „kursuje“ dużo adwokatów zajmujących się „polowaniem“ na klientów. Zdarza się, że podejrzany szuka każdej pomocy i podpisuje pełnomocnictwo kilku adwokatom z kolei, którzy wpadają w odwiedziny i oferują swą pomoc, oczywiście po uprzednim podpisaniu umowy o honorarium przez podejrzanego…Podejrzany może się zwrócić np. do konsulatu z prośbą o pomoc w znalezieniu odpowiedniego obrońcy.

Odwiedziny – Ogólne informacje zakładu karnego w Monachium JVA Stadelheim

Podejrzanego można odwiedzić po wcześniejszym otrzymaniu pozwolenia (Besucherschein). W tym celu należy zwrócić się z wnioskiem do sądu o owe pozwolenie, które jest przeważnie bezproblemowo wydawane członkom rodziny lub przyjaciołom. W żadnym wypadku nie można sobie przyjść „z ulicy“ i spontanicznie odwiedzić krewnego czy kolegę.

Godziny odwiedzin w JVA Stadelheim: od poniedziałku do czwartku (oprócz dni świątecznych)od 12.00 Uhr do 15.00 Uhr. Z myślą o pracujących: w 1. oraz 3. sobotę miesiąca (również w dni świąteczne) od 07.00 Uhr do 10.00 Uhr oraz od 12.00 Uhr do 14.30 Uhr.

Maksymalnie mogą odwiedzić podejrzanego 3 osoby podczas jednej wizyty. Odwiedzający muszą wylegitymować się dowodem osobistym lub paszportem. Prawo jazdy nie jest wystarczającym dokumentem podobnie jak dokumenty, których data ważności upłynęła.

Dzieci, które nie ukończyły jeszcze 14 roku życia mogą być dopuszczone do wizyty w towarzystwie osoby dorosłej. 

Jak często mogę odwiedzić podejrzanego w więzieniu?

Jeżeli sędzia nie postanowi inaczej lub prokuratura wyrazi objekcje (n.p. jeżeli osoba odwiedzająca jest zamieszana w przestępstwo, które jest zarzucane podejrzanemu) podejrzany ma prawo przyjmować odwiedzających co dwa tygodnie. Czas odwiedzin wynosi zasadniczo 30 minut. Jeżli chodzi o małżonków może być on przedłużony nawet do 2 godzin.

Czy podczas odwiedzin mogę rozmawiać „sam na sam“ z podejrzanym?

Niestety nie…Odwiedziny są kontrolowane przez urzędników zakładu karnego lub nawet przez policję kryminalną, jeżeli tak postanowi sąd (przeważnie na prośbę prokuratora). O obecności tłumacza będzie mowa niżej.

Mogę rozmawiać z podejrzanym po polsku?

Pozwolenie na odwiedziny (Besucherschein) zawiera zasadniczo 3 ograniczenia:

- rozmowy muszą odbywać się po niemiecku;

- jeżeli ani odwiedzający, ani podejrzany nie potrafi w wystarczającym stopniu niemieckiego, rozmowa może się odbywać po polsku, lecz w tym przypadku musi być podczas rozmowy obecny tłumacz;

- zabronione są rozmowy na temat aktualnego postępowania karnego.

Jeżeli muszę wziąć tłumacza, kto pokrywa jego koszty?

Po uprzednim omówieniu tego tematu ze swoim obrońcą należy złożyć wniosek do sądu o pokrycie kosztów tłumacza przez niemieckiego fiskusa. 

Mogę przekazać podejrzanemu pieniądze, papierosy lub gazety podczas wizyty?

Generalnie istnieje zakaz przekazywania jakichkolwiek przedmiotów podejrzanemu.

Pieniądze można przelać na konto zakładu karnego podając imię, nazwisko, datę urodzenia podejrzanego z dopiskiem „Eigengeld“. Podejrzany może w ten sposób zaspokajać swoje potrzeby zaopatrując się w produkty będące podczas pobytu w więzieniu produktami luksusowymi jak: papierosy, słodycze lub inne produkty. Nabyć można je specjalnym punkcie sprzedaży na terenie zakładu karnego.

Gazety oraz czasopisma, mowa o prasie polskiej, można sobie zaprenumerować, co związane jest z dużymi kosztami. Nabycie tych mediów następuję po uprzednim zezwoleniu sądu.

Korespondencja z podejrzanym

Podejrzany ma oczywiście prawo prowadzić korespondencję z kim chce, ale przeważnie z tym ograniczeniem, że poczta jest kontrolowana. Z racji, iż korespondencja prowadzona jest po polsku, dostarczenie poczty się przedłuża, gdyż musi być tłumaczona. Korespondencja pomiędzy podejrzanym a jego obrońcą nie podelga kontroli. Zarówno adwokat jak i podejrzany umieszcza na kopercie widoczną adnotację: Verteidigerpost.

Kontroli nie podlega również poczta wysyłana do Sejmu, Prezydenta, Ambasady, Konsulatu, Europejskiej Komisji Ochrony Praw Człowieka itp.

Koszty przesyłki ponosi podejrzany z własnych środków. Jeżeli takowych nie posiada, otrzyma je z zakładu karnego.

Paczki

Podejrzany ma prawo przyjmować paczki żywnościowe: na święta Bożego Narodzenia, Wielkanocne oraz w terminie jego własnego wyboru (np. na urodziny). Paczka bożonarodzeniowa nie może przekraczać wagi 5 kg, pozostałe - 3 kg. Paczki nie mogą zawierać alkoholu, lekarstw ani tabletek. Niedopuszalne produkty zostają konfiskowane.

Paczki nie mogą zawierać alkoholu, lekarstw ani tabletek. Zawartość paczki jest kontrolowana. Niedopuszalne produkty zostają konfiskowane.

W celu otrzymania paczki należy przesłać rodzinie lub przyjaciołom talon na paczki (Paketmarke) wydany przez zakład karny. Koszty przesyłki ponosi podejrzany.

Urlop

Podczas pobytu w areszcie śledczym nie ma podejrzany prawa do urlopu.

Praca podczas pobytu w areszcie śledczym

Podejrzany nie ma obowiązku do pracy podczas pobytu w areszcie śledczym. Może jednak podjąć pracę ale tylko na terenie zakładu karnego. Przesłanką podjęcia pracy jest znajomość  języka niemieckiego przynajmniej w stopniu podstawowym.

Prawo do opieki duszpasterskiej

Więzień ma prawo do brania udziału w mszach świętych na terenie zakładu karnego oraz rozmów z księdzem lub psychologiem, jeżeli nie nastąpił zakaz ze strony sądu. Może mieć to miejsce w sytuacji rozdzielenia więźniów przez sąd (Trennung), aby uniknąć kontaktów między nimi w celu wymiany informacji dotyczących postępowania.

Czy mogę używać własną odzież, bieliznę oraz bieliznę pościelową?

Tylko pod warunkiem, że więzień/podejrzany jest w stanie zagwarantować ich regularną zmianę. Dotyczy to dostarczania czystej oraz odbioru używanej bielizny w 2-tygodniowym turnusie na własne koszty.

Rzeczy wartościowe

Pieniądze oraz rzeczy wartościowe zostają przekazane do depozytu. Dozwolone jest noszenie obrączek ślubnych lub zaręczynowych oraz zegarków.

Podczas aresztowania miał podejrzany kluczyki od samochodu, dowód rejestracyjny oraz naszą wspólną kartę bankową przy sobie. Jak otrzymam te rzeczy i skąd?

Należy złożyć uzasadniony pisemny wniosek o wydanie tych rzeczy. Jeżeli nic nie stoi na przeszkodzie sędzia wydaje decyzję o pozwoleniu wydania rzeczy, tzw. Herausgabe von Habe. Pozwolenie nie zostanie wydane, gdy się np. okazało, że samochód został skradziony lub dokumenty auta sfałszowane. Decyzję sądu należy przedłożyć w biurze depozytowym, które za pokwitowaniem wyda rzeczy,

Opieka zdrowotna

Podczas pobytu w areszcie śledczym podlega więzień opiece lekarskiej lekarza zakładu karnego.

Na wolności miałem problemy z kolanem i używałem opaski uciskowej. Prosiłem kolegę, aby mi ją dostarczył do więzienia. Można?

Niestety nie…Jak wyżej wspomniano, od momentu zaaresztowania podlega podejrzany opiece lekarskiej zakładu karnego. Należy zwrócić się do lekarza i przedstawić swoje schorzenia w nadziei otrzymania prawidłowej diagnozy i dalszego leczenia. Jeżeli kolega prześle ową opaskę w paczce do więzienia zostanie ona skonfiskowana przez urzędników z.k., gdyż opaska uciskowa należy do niedozwolonych środków medycznych, które muszą zostać przepisane przez lekarza w zakładzie karnym.

Przebywanie na świeżym powietrzu

Jeżeli podejrzany nie pracuje na świeżym powietrzu ma prawo do przebywania na „spacerze“ conajmniej 1 godzinę dziennie.

Alimenty i prawo karne: Czy z powodu niepłacenia alimentów można pójść do więzienia?

Czy uchylanie się od płacenia alimentów jest w Niemczech konfliktem z prawem rodzinnym czy karnym?

Według § 170 StGB (Strafgesetzbuch) uchylanie się od obowiązuku alimentacyjnego (Unterhaltspflicht) obwarowane jest sankcją grzywny (Geldstrafe) lub karą pozbawienia wolności (Freiheitsstrafe) do lat trzech. Obowiązek alimentacyjny wynika z ustawy, a w przypadku nieślubnych dzieci - z faktu prawomocnego stwierdzenia ojcostwa. Nie płacąc alimentów łamie się obowiązujące ustawodawstwo, więc i podlega się karze. Jest to więc w tym przypadku przestępstwo w dziedzinie prawa karnego!

Obowiązek alimentacyjny musi wynikać z wyroku sądowego. Jak do takiego wyroku dochodzi?

We wstępnej fazie postępowania sprawą zajmuje sie policja oraz prokuratura, zbierając materiał dowodowy przeciwko podejrzanemu (Beschuldigter). W wyniku ich dochodzenia sąd stwierdza otwarcie postępowania i odbywa się „normalna” rozprawa sądowa, w której osoba uchylająca się od obowiązku alimentacyjnego występuje w charakterze oskarżonego (Angeklagter). Jeżeli sąd stwierdzi dopuszczenie się przestępstwa, następuje orzeczenie o karze, czyli wyrok sądowy (Urteil).  

Kara za niepłacenie tych świadczeń musi być również orzeczona przez sąd. Czy postępowanie takie wszczyna się tylko na podstawie skargi matki?

Nie, choć w praktyce przeważnie następuje skarga z inicjatywy matki, gdy ojcowie nie płacą. Sprawcą może być jednak każdy, na kim ciąży obowiązek alimentacyjny, czyli n.p. oboje rodzice lub dziadkowie. Często następuje skarga ze strony państwa, o ile musi ono łożyć na dziecko, ponieważ rodzice uporczywie nie płacą. W takiej sytuacji policja wszczyna postępowanie na wniosek podmiotu odpowiedzialnego za pomoc socjalną (Sozialamt).

Czy często orzeka się w tym przypadku karę więzienia?

To zależy. Jeżeli sąd stwierdzi, iż oskarżony uchyla się uporczywie od ciążącego na nim obowiązku, narażając osobę, której przysługują alimenty, na niemożność zaspokojenia podstawowych potrzeb życiowych, otrzyma karę. Dłużnik alimentacyjny, czyli sprawca, musi być oczywiście obiektywnie w sytuacji finansowej pozwalającej mu na płacenie alimentów (Leistungsfähigkeit), a uchylanie się - wynikać z jego braku poczucia odpowiedzialności lub złej woli (niestety, statystycznie najczęściej są to ojcowie). Ale pomimo iż kodeks karny przewiduje grzywnę, rzadko jest ona stosowana, gdyż środki finansowe, którymi dysponuje sprawca powinny zostać przeznaczone na alimenty a nie wypełniać kasę fiskusa. Z tego też powodu najczęściej stosowaną karą jest kara pozbawienia wolności. Przeważnie - od 4 do 8 miesięcy przy czym kara zostaje z reguły orzeczona w zawieszeniu (Aussetzung der Strafe zur Bewährung), jeżeli sprawca ma „czystą kartotekę” (Bundeszentralregister BZR), czyli nie był skazany w przeszłości za takie same przestępstwa (einschlägige Vorstrafen). Zawieszenie warunkowe wykonania kary związane jest jednak z obowiązkami (Bewährungsauflagen, Weisungen) nałożonymi przez sąd jak np. dokumentacja regularnej płatności alimentów, obowiązek poszukiwania pracy, poddanie się terapii odwykowej w przypadku osób uzależnionych, jak również kontakt z kuratorem sądowym (Bewährungshälfer), o ile taki został skazanemu przyznany.

Czy te kary są zwykle skuteczne?

Często zdarza się, iż skazany nie przestrzega nałożonych na niego przez sąd obowiązków, co może doprowadzić do odwołania warunkowego zawieszenia kary, skutkiem czego skazany musi odbyć karę pozbawienia wolności w zakładzie karnym. Jak widać uchylanie się od obowiązku alimentacyjnego nie jest bynajmniej „deliktem kawalerskim”, gdyż w razie uporczywego uchylania się można trafić do więzienia.

A jak to jest według prawa polskiego?

Niemiecka regulacja uchylania się od obowiązku alimentacyjnego nie jest generalnie odmienna od polskiej. Na podstawie Art. 209 § 1 k.k. (kodeks karny) sprawca podlega również karze grzywny, karze ograniczenia wolności (od 1 do 12 miesięcy, przy czym skazany zobowiązany jest w tym czasie do wykonywania prac publicznych) lub karze pozbawienia wolności. Podobnie jak w Niemczech głównym celem sankcji jest nacisk na skazanego, by łożył na utrzymanie osoby uprawnionej. Dlatego też najczęściej następuje orzeczenie kary pozbawienia wolności w zawieszeniu, by nie odbierać możliwości zarobkowania i świadczenia alimentów. Jednak grozi skazanemu również odbycie kary pozbawienia wolności, gdy uchyla się o od wykonania nałożonych mu przez sąd obowiązków.

Rechtsanwältin Izabela S. Demacker

Kancelaria adwokacka w Monachium

Müllerstraße 40, 80469 München

Tel.: 089 85 63 63 55

info@kanzlei-demacker.de

www.kanzlei-demacker.de